3o6 Appendix

Galliarum Episcopi; non solum quia dicta solutio, salva reverentia di- xerim, aequivaleret abrogationi legis Tridentinae, atque retrogradereiur usque ad praescriptiones Concilii Lateranensis, quas Tridentini Patres prorsus insufficientes iudicarunt; non solum quia poenae et censurae, quas requirebant Episcopi contra sacerdotes non proprios matrimonia celebrantes, iam in altera parte ipsius decreti Tametsi clarissime prae- stabiliuntur; sed etiam quia dicta solutio genuinum, meo quidem humili sensu, remedium malo nullatenus afferret. Sane diffitendum non est quos- dam verificari casus, in quibus sacerdos sive negligentia sive inscitia sive forte malitia (quanquam rarius ut puto) matrimoniis adstat, pro quibus ipse non est proprius; atvero longe frequentiores esse debent casus in quibus sacerdos sive cavillosis nupturientium responsionibus circa com- morationem in paroecia, sive quibusdam adiunctis aut praesumptionibus, sese bona fide reputet proprium in casu, quin talis revera sit. Censurae non impediunt quominus arduum ac perdifficile sit in praxi dignoscere utrum necne Titius iste Berthave illa canonicis conditionibus satisfece- rint ad acquirendum in tali paroecia ius parochialitatis, aut illud reti- nuerint vel amiserint.

47. Item videtur amovenda modificatio quae magnas tantum urbes respiceret; quia primo manca foret legislatio magnis urbibus tantum ap- plicabilis non autem minoribus, quin prius specifice determinaretur quae- nam sensu canonico maiores quaenamve minores sint habendae; quia secundo causa finalis (nempe validitas matrimoniorum, quae in dicta modificatione debet indesinenter considerari) verificatur non solum in frequentatissimis urbibus, sed etiam in sic dictis laboritiorum centris. Confluunt homines Berolinum et Parisios et Romam etc.; sed confluunt etiam in Sanpierdarena, in Panama, et hodie v. g. in Simplón, id est ubicumque et quamdiu laboritia immania centenos millenosque operarios attrahunt. Nulla proinde ratio videtur legislationem pro solis urbibus modificandi.

48. Econtra seligenda videtur modificatio quae, respectu matrimo- niorum secundum formam Tridentinam ineundorum, clandestinitatem, pro posse, praecaveat. Ad hoc autem duplex apparet vita, nempe: i0 fa- cilior seu tutior acquisitio quasi-domicilii; 20 planior interpretatio clan- destinitatis iuxta mentem Concilii Tridentini.

§ i. De faciliori adeptione quasi-domicilii.

49. Ex his quae superius referuntur circa notionem et conditiones quasi-domicilii, necnon circa dissensiones et oscitantias iuris de quasi- domicilio, hoc illove modo sufficienter aut insufficienter adepto, satis