Appendix II

quasi-domicilium acquisivisse reputentur, quia necesse est, inquiunt, ut

parochus loci aut indigenae prius eosdem noverint (Pezzani, Codex S.R.E.,

canon 12g, nota 5, vol. i, pag. 214; Santi, IV Decr., tit. 3, n. 79 etc.).

E contra non tantum quasi-domicilium sed etiam ipsummet domicilium

acquiritur, eo solo quod advena suam reapse fixerit sedem in loco, cum

animo ibi perpetuo vel per maiorem anni partem permanendi, quam-

quam a nemine loci dignoscitur: siquidem in sensu iuris parochus est

proprius non quia nupturientes plus minusve noverit, sed quia isti per

domicil ium vel quasi-domicilium iurisdictioni parochiali subsunt; ad quod

sufficit quantumcumque vel breviuscula commoratio de facto ( i ) . Immo

factum commorationis post brevissimum tempus cessare potest, quin

advenae quasi-domicilii acquisiti iura amittant. Ex. gr. Titius et Bertha

iam ritu mere civili copulati Romam adveniunt, ut ibi Titius munere

v. g. professoris supplentis usque ad próximas vacationes fungatur. Biduo

post, parochum paroeciae, in qua sedem fixerunt, adeunt et coram eo,

quum in promptu iam habeant necessaria documenta (sine tamen dele-

gatione proprii parochi), matrimonium rite ineunt. Sed, hac eadem die

Bertha propter festivales exagitationes febri corripitur, quam edicunt

Periti fore perniciosissimam ni cito citius febricitans ad natales convolet

auras. Abeunt igitur neo-sponsi v. g. Venetiam, et in Urbem hac illave

de causa amplius non redeunt. Huiusmodi matrimonium, vi commora-

tionis fere umbratilis, quis censeret invalidum? Si validum, ergo quasi-

domicilium acquisitum fuit in casu per animum commorandi cum tan-

tilla, ita si dici possit, commoratione de facto, quae cessavit quin ideo

cessarent aut infirmarentur huius quasi-domicilii effectus; quod caeterum,

aequivalenter exprimitur penes plures Auctores per superadditam clau-

sulam: « commorandi, si nihil inde avocet ».

20. Animus commorandi. Quid sibi velit animus seu intentio seu

voluntas habitandi, prout libentius loquuti sunt antiqui Iuristae, meri-

diana luce clarescit; et pariter liquet necessaria (respectu domicilii vel

quasi-domicilii rite acquirendi) facti voluntatisque copulatio, ita proinde

ut factum sine animo, vicissimque animus sine facto, nihil prorsus effi-

(1) Quidam antiqui Canonistae penes moderniores insimulantur laxismi, perinde ac si statuere voluissent: per brevem imo brevissimam commorationem, eamque solam, adquirí parochialitatem ; dum e contra, ni fallor, hi Canonistae loquuntur de commoratione, praesupponendo caeteras conditiones esse vel fore commorationi brevissimae connexas; aut ex commoratione dictas conditiones esse praesumendas autumant; aut demum commorationem aliquam requirunt, ut v. g. Natalis Alexander (De matrim. 2, art. 2) ad hoc ut in loco digno- scantur, non autem ut ibidem parochialitate gaudeant.