Sermo I .

Solutum est vinculum linguae eius, et loquebatur recte, Marci septimo .

Quoniam, secundum Sanctos , quod semel fiebat a Domino nostro Iesu Christo tunc corporaliter, modo etiam fit ab ipso continue spiritualiter: ideo possumus dicere, quod in verbis istis spiritualiter intellectis pro quolibet peccatore tria notantur ad nostram instructionem. Primum est lubrica sceleris circumvolutio: secundum est dolorosa cordis contritio: tertium est perfecta oris confessio. Et haec tria habent se per ordinem. Nam non habet efficaciam oris confessio, nisi primo praecedat perfecta cordis contritio: nec cordis contritio esse potest,.nisi primo peccati perpetratio viam contritioni praestet. Et per hoc recto ordine proceditur in verbo proposito, eo quod primo notatur lubrica sceleris circumvolutio, cum dicit: Vinculum linguae eius. Sicut enim lingua materialis nimia nervi contractione, sive alio impedimento ligatur, ne possit vocem formare; sic lingua intellectualis scrutinii peccati delectatione circumvolvitur et enervatur, ut non sufficiat sua peccata recogitare vel recognoscere. Secundo notatur dolorosa cordis contritio, cum subdit: solutum est. Optime dolor contritionis solvit peccati delectationem, eo quod contraria delectationis culpae contrariis doloris et amaritudinis poenitentiae curantur. Tertio notatur perfecta oris confessio, cum subinfert: et loquebasuperiores sibi invicem arbitrantes. - Inspectio supernae speculationis (?); Ecclesiastici septimo: Humilia valde spiritum tuum, quoniam vindicta carnis impii, ignis et vermis.

II. Circa secundum nota, quod qui sic humiliatur exaltari omnino meretur: ad maius donum gratiae; Ecclesiastici tertio : Quanto magnus es, humilia te in omnibus, et coram Deo invenies graliam.

Ad maius meritum iustitiae: Ecclesiastici undecimo: Est homo marcidus etc., et Deus erexit eum ab humilitate ipsius et exaltavit -caput eius.

Ad maius lumen sapientiae; Proverbiorum undecimo: Ubi est humilitas, ibi et sapientia: Ecclesiastici undecimo : Sapientia humiliati exaltabit caput illius.

Ad maius culmen hierarchiae; Iob quinto: Qui ponit humiles in sublime et moerentes erigit sospitate.

Ad maius proemium gloriae; Iob vigesimo secundo: Qui humiliatus fuerit erit in gloria, et qui inclinaverit oculos, ipse salvabitur.

POST PENTECOSTEN.

tur recte, quod fit, quando homo non declinat cor suum in verba malitiae ad excusandas excusationes in peccatis , sed confitetur humiliter et aperte omnia peccata sua.

I. Dicit ergo: Vinculum linguae eius, ubi notatur primo lubrica sceleris circumvolutio. Sicut enim lingua materialis involvitur et ligatur, ut non possit exire in actum debitum, primo, morbi inflatione: secundo, humoris infrigidatione: tertio, nervi enervatione: sic lingua spiritualis, id est pars superior animae, isto triplici modo ligatur et involvitur, ne possit debito modo moveri in Deum, proximum et in subiectum proprium. Nam primo ligatur inflatione mentalis superbiae, ne possit moveri ad honorandum Deum: secundo ligatur infrigidatione cordialis invidiae, ne possit moveri ad diligendum proximum ; tertio ligatur enervatione carnalis lasciviae, ne possit moveri ad ordinandum se ipsum.

Primo igitur ligatur superbus vinculo mentalis superbiae, ne possit moveri ad honorandum Deum semper, unde Sapientiae decimo septimo : Persuasum habent iniqui posse dominari nationi sanctae, vinculis tenebrarum et longae noctis compediti. -Iniqui, id est elati et superbi, effigiantes patrem suum diabolum, qui regnat super omnes filios superbiae: persuasum habent ab eo, posse dominari et praeesse omnibus, et nationi sanctae; vinculis tenebrarum et longae noctis compediti, superbiae excaecatione compediti et circumvoluti, ne possint se ad humilitatem inclinare, per quam celsitudo divinae Maiestatis honoratur - nam magna potentia Dei solius a solis humilibus honoratur - ut tales, qui gigantea magnitudine elati, nolunt humiliari et aliis propter Deum subiecti esse: futurum enim est, ut tales diluvio finalis iudicii suffocentur: parvulos Christus custodit arca humilitatis. Unde tales figurantur per Sedeciam, qui noluit tanquam elatus et arrogans submittere collum iugo divini praecepti, de quo dicitur, quod rex Babylonis, id est diabolus, oculos Sedecim eruit et vinxit eum compedibus, ut duceretur in Babylonem.

Secundo ligantur invidi vinculis cordialis invidiae, ut non possint moveri ad diligendum proximum: unde in Psalmo : Principes convenerunt in unum adversus Dominum et adversus Christum eius. Dirumpamus vincula eorum et proiiciamus a nobis iugum ipsorum. - Principes sacerdotum convenerunt in unum adversus Dominum et adversus Christum eius, quando, colligati vinculis cordialis invidiae, consilium inierunt adversus Christum, ut eum morti traderent ; et vinclum adduxerunt eum et tradiderunt Pontio Pilato, secundum quod dicitur Matthaei vigesimo septimo. Unde ne istis vinculis cordialis invidiae circumvolvamur odiendo proximos, qui sunt membra Christi: ideo addidit: Dirumpamus vincula eorum et proiiciamus a nobis infernale et diabolicum iugum ipsorum, sub quo se subiugaverunt, cum dixerint: Sanguis eius super nos et super filios nostros.

Carissimi, non odiamus proximum, Christi membrum; qui odit proximum homicida est , et sanguis proximi super eum est, clamans ad Deum pro sui vindicta.

Tertio ligantur lubrici vinculo corporalis lascivias, ne possint moveri ad ordinandum et dirigendam se ipsos; unde Ecclesiastae septimo : Inveni amariorem morte mulierem, quae laqueus venatorum est, et sagena cor eius, vincula sunt manus illius.

Bene dicit: Inveni amariorem morte mulierem: nam mors temporaliter occidit corpus, sed nequam mulier corpus et animam aeternaliter, quae laqueus est venatorum, id est daemonum. Isto enim muliebri laqueo daemones venati sunt genus humanum in primo parente ; nam a muliere initium factum est peccati. Sagena infernalis est lubricum cor eius ad capiendum lubricos in aquis carnalitatis: et manus illius, id est opera, vincula sunt, ad trahendum ad lubricitatem peccati. Unde qui non vult illaqueari a daemonibus laqueo carnalis lasciviae, sed vult se ipsum mundum conservare per puritatem pudicitiae, debet, quantum potest, declinare spectacula vanitatum, fugere consortia mulierum, quia, sicut rosa vel lilium, cum frequenter tangitur, incipit marcescere et amittere colorem et odorem ; sic castus homo quando se exponit hujusmodi spectaculis vanitatum et mulierum, ita aliquando tangitur et percutitur cor eius, ut statim incipiat marcescere per immundam cogitationem et amittere colorem et odorem interioris munditiae per consensum ad illam cogitationem.

II. Secundo in verbo proposito notatur dolorosa cordis contritio, cum subdit: solutum est. Solvitur enim per contritionem veram vinculum triplicis praedicti peccati, scilicet superbiae, invidiae. et luxuriae triplici dono, quod Deus infundit animae contritae, scilicet dono humilitatis, caritatis et castitatis, ut tripliciter contraria culpae contrariis gratiae curentur Nam primo vinculum mentalis superbiae solvitur per timorem filialis reverentiae, honorantis Deum: secundo vinculum cordialis invidiae solvitur per amorem universalis benevolentiae, diligentis proximum ; tertio vinculum carnalis lasciviae solvitur per decorem caelestis pudicitiae, ordinantis et decorantis subiectum proprium.

Primo vinculum mentalis superbiae solvitur per timorem filialis reverentiae, honorantis Deum: unde lsaiae quinquagesimo secundo : Solve vincula colli tui, captiva filia Sion.

Sion, quae interpretatur specula, est anima christiana, quae apta nata est in se ipsa videre Deum, eo quod est speculum et imago divinae essentiae. Solve, mansuetudine exteriore et. humilitate interiore: vincula colli tui, id est cervicosae arrogantiae et rebellantis superbiae, quibus adeo captivata et subjugata eras durissimo imperio diaboli, ut non posses militare sub principe Christo, eo quod nemo potest duobus dominis, scilicet Deo et diabolo, contraria iubentibus servire.

Secundo vinculum cordialis invidiae solvitur per amorem universalis benevolentiae, diligentis proximum : unde Isaiae quinquagesimo octavo : Dissolve colligationes impietatis, solve fasciculos deprimentes.

Colligationes impietatis, id est motus irae et rancoris, quibus intellectus impeditur, ne possit cernere verum, et affectus provocatur ad nocendum proximo: solve, per vinculum pacis et concordiae: similiter fasciculos, id est prava opera, alios deprimentes, solve per condignam satisfactionem. Nam primo debet homo reconciliari et remittere proximo ex corde, deinde, si eum laeserit, per opera satisfacere, quia reconciliatio cordis parum.valet sine satisfactione operis, si possibilitas adest.

Tertio vinculum carnalis lasciviae solvitur per decorem: caelestis munditiae, pulcrificantis corpus proprium. Et de hoc. potest exponi illud Lucae decimo tertio : Hanc filiam Abrahae, quam alligavit satanas, non oportuit solvi a vinculo isto die sabbati? quasi dicat: sic. Illa mulier habens spiritum immundum, quae erat inclinata ad terram nec omnino poterat sursum respicere, significat quemlibet lubricam habentem immundum spiritum luxuriae, ratione cuius tantam habet pronitatem ad malum, ut semper sit inclinata ad terram, sapiendo carnalia, et etiam tantam difficultatem ad bonum, ut non possit sursum respicere, appetendo spiritualia. Isto enim duplici vinculo, scilicet pronitatis ad malum et difficultatis ad bonum, quae nobis insunt carnis corruptione et spiritus aggravatione, alligavit eam satanas, a quo solvitur per Christum in die plenitudinis gratiae tempore Evangelii, in quo plus commendatur castitas mentis quam carnis. Nam castitas non est in carne, sed in mente, et ex corde redundat in corpus; unde melior est castitas mentis quam corporis. Nam si cor fuerit castum, et corpus: non autem si corpus, et cor: quamvis Iudaei tempore Legis crederent, illud esse dictum antiquis: Non moechaberis , tantum de castitate carnis, sed Dominus ad Legis impletionem addidit, non solum castitatem esse servandam in carne et corpore, sed etiam in cogitatione, affectione et visione, cum subiunxit Matthaei quinto: Ego autem dico vobis, quia omnis, qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, iam moechatus est eam in corde suo.

III. Tertio in verbo proposito notatur perfecta oris confessio, cum subinfert: loquebatur recte. Ille loquitur recte per perfectam confessionem, qui loquitur primo humiliter cum opprobrio accusandi se ipsum: secundo, utiliter cum proposito emendandi defectum; tertio, lacrymabiliter cum desiderio placandi Deum. Nihil valet confiteri et propalare peccatum sine proposito emendandi delicium, quia aliter non potest placare Deum.

Primo loquitur ille recte in confessione, qui loquitur humiliter cum opprobrio accusandi se ipsum. Et de hoc potest exponi illud Iob decimo : Taedet animam meam vitae meae, dimittam adversum me eloquium meum, loquar in amaritudine animae meae, dicam Deo: Noli me condemnare. Verbum potest esse perfecte poenitentis, cui ita displicet peccatum, quod perpetravit, ut potius praeeligat velle, se incurrisse mortem sui corporis quam peccasse mortaliter et amisisse Deum, qui est vita animae , et dicat: Taedet animam meam vitae meae, et quasi dimisso eloquio corporali prae nimio dolore contritionis, loquitur in amaritudine animae suae, reducendo ad memoriam omnes abominationes et scelera perpetrata, quibus ad iracundiam Deum provocavit, ut, sic contritus, possit dicere Deo per veram confessionem: Noli me condemnare, quia peccata mea "pavesco et ante te erubesco ".

Secundo ille loquitur recte in confessione, qui loquitur utiliter cum proposito emendandi peccatum: unde in Psalmo : Locutus sum in lingua mea: Notum fac mihi, Domine, finem meum et numerum dierum meorum, quis est, ut sciam, quid desit mihi.

Loculus sum in lingua mea, propalando peccata mea, in confessione, non signo, vel scripto, sed lingua mea et ore proprio: sed ut valeam meos defectus emendare, notum fac mihi, Domine, finem meum et numerum dierum meorum: quasi diceret: quia brevis velut umbra ; ut sciam, quid desit mihi, ad corrigendum et satisfaciendum de peccatis. Nihil enim tantum movet peccatorem ad emendandum suos defectus et corrigendum peccata sua quantum notitia et memoria mortis. " Nam facile emendat peccata sua qui cognoscit, se semper moriturum ".

Tertio ille loquitur recte in confessione, qui loquitur lacrymabiliter cum proposito placandi Deum. Et de hoc potest intelligi .quod dicitur in hodierno Evangelio : Apprehendens eum de turba seorsum, misit digitos suos in auriculas eius, et exspuens tetigit linguam eius: et suspiciens in coetum, ingemuit et ait illi: Ephphetha, quod est adaperire. Et statim apertae sunt aures eius, et solutum est vinculum linguae eius, et loquebatur recte. Glossa exponit sic: " Educit Dominus infirmum de turba, cum mentem languidam peccatis visitando illustrat et a consuetae conversationis moribus revocat et ad sequenda praecepta sua provocat: digitos suos in auriculae mittit, cura per dona Spiritus sancti aures cordis ad intelligenda et suscipienda verba salutis aperit; sputum, quod de Domini capite descendit, divinam sapientiam significat, cuius illapsu humana ignorantia solvitur: suspiciens in caelum, ingemuit, ut per hoc doceat thesaurum nostri cordis in caelum erigere, quod per compunctionem et lacrymationem cordis a frivola carnis laetitia purgatur; quia tunc statim aperiuntur aures, ad audiendam vocem divinae comminationis, cuius timore solvitur vinculum peccati per contritionem; et loquitur recte, sine duplicitate per perfectam confessionem, cuius loquela miro modo Deus misericors placatur ". Et ista expositio quasi tota extrahitur de Glossis. Rogemus etc