EX S. G. RITUUM 311

I. Usu s palaeoslavicae l inguae in sacra liturgia considerari et haberi debet velut reale privi legium certis inhaerens eccle- siis, minime vero ad instar privilegii personalis, quod nonnull is sacerdotibus competat .

Episcoporum igitur officii m u n u s erit, in unaquaque dioe- cesi q u a m pr imum conficere indicem s e u catalogum ecclesia- r u m o m n i u m et s ingularum, q u a s certo constet, in praesens ea concess ione rite potiri.

Ad dubia porro amovenda , asserti privilegii probatio desu- matur ex documentis ac test imoniis , quae in tuto ponant et probe demonstrent , illud invaluisse et reapse vigere triginta saltem abhinc ann i s ; quod temporis spat ium in re praesenti tamquam sufficiens habetur ex indulgentia speciali Sanctae Sedis .

Si quae deinceps controversiae aut difficultates in e iusmodi probationum negotio oriantur, illas Episcopi Sacrae Ri tuum Congregationi subiiciant, rerum adiuncta explicate et distincte exponendo pro s ingulorum c a s u u m solutione.

II. Praedicto ecc les iarum privilegiatarum indice semel con- fecto et publicato, nulli prorsus licebit, in aliis eccles i is , qua- c u m q u e ratione vel quovis praetextu, l inguam palaeos lav icam in sacram liturgiam inducere: si quid vero s e c u s aut contra contigerit attentari, ist iusmodi a u s u s severa coercitione repri- mantur.

III. In ecc l e s i i s , quae supra memorato gaudent privilegio, S a c r u m facere et Officium persolvere publica et so lemni ratione, permis sum exc lus ive erit palaeoslavico idiomate, q u a c u m q u e sec lusa alterius l inguae immixt ione . Libri ad Sacra et ad Offi- c ium adhibendi characteribus glagoliticis sint excus i atque ab Apostolica Sede recogniti et approbati : alii qu icumque libri li- turgici , vel alio impressi charactere , vel absque approbatione Sanctae Sedis, vetiti o m n i n o sint et interdicti.

IV. Ub icumque populus sacerdoti celebranti respondere solet, aut nonnul las Missae partes canere, id etiam nonnisi lin- gua palaeos lavica , in ecclesi is privilegiatis fieri licebit. Idque ut facilius evadat, poterit Ordinarius fidelibus exc lus ive permittere u s u m manual i s libri latinis characteribus, loco glagoliticorum exarati.

V. In praefatis ecclesiis , quae concess ione l inguae palaeo- s lavicae indubitanter fruuntur, Rituale, s lavico idiomate impres-