Appendix II 3i5

çturi. Porro doctissimus Pontifex in paragrapho secunda, tertia et quarta

praefatae Responsionis, resolutiones huius Sacrae Congr. commemorat

(praesertim in una Coloniensi ab Urb. VIII confirmatam, ut supra), qui-

bus evincitur matrimonium, cum fraude celebratum, invalidum esse; de-

inde in paragrapho quinta et sexta « ex sententia communiter hodie

recepta atque observata » subnectit, huic decisioni generali de nullitate

talium matrimoniorum, quamdam maximi momenti limitationem practi-

cam et concretam videlicet : « dummodo tamen ille qui contrahit (in

fraudem utique proprii parochi), antequam matrimonio iungatur, legitimum

domicilium vel quasi-domicilium revera in hoc altero loco adeptus non

fuisse, atque inibi fortassis post matrimonium contractum ad aliquod tem-

pus commoratus non esset. Consulantur Salmanticenses... ». Age vero:

quis supponere vellet Benedictum XIV se sibimetipsi posuisse discordem,

in themate praesertim quod saepe pertractaverit, adeo ut praeviam unius

mensis in loco moram, imo aliqualem etiam post contractum matrimonium

commorationem, requisiverit tanquam adipiscendi domicilii vel quasi-do-

micilii conditionem necessariam ? Secundo Pontifex allegat Salmanticenses

De matrim, cap. 8 , punct. I I , n . 2 1 . Porro Salmanticenses loco citato

(edit. Venetae 1684 , tom. II, p. 1 4 3 ) praecise concludunt, circa transi-

tum nupturientium a loco non exempto ad exemptum hisce verbis: « Nisi

mavis dicere in dicto casu fraudem aut dolum non adesse, quia utitur

(nupturiens) iure suo, qui, eo animo ad alium locum transiit ubi Tri-

dentinum non obligat ». Atvero, fraus in dicto transitu . semper adest,

saltem obiective seu materialiter, respectu proprii parochi qui sic matri-

monio parochiani sui non adstat; sed non semper adest fraus subiectiva

seu dolus, quando scilicet nupturientes transeunt non ut clandestine iun-

gantur, sed ut alibi aliquamdiu commorentur ( i ) . Et hinc est quod Be-

(1) Vix ac ne vix quidem probabilis videtur sententia eorum qui negant in transitu fraudem quampiam adfuisse, si transeuntes non ipsam legem eccle- siasticam sed aliam, puta legem militarem aut civilem, eludere voluerint. Revera, quum lex Tridentina sit territorialis simul et personalis, aegre percipitur frau- dem deesse quando personae sese dictae legi de facto subtrahunt et eo pergunt, quo lex non viget, contrahendi causa. Matrimonium huiusmodi S. C. S. O. in una Parisiensi 3 Apr. 1895 edixit nullum et quidem nullitatis adeo clarae et constantis, quod Curia factispeciei recte applicare potuerat notissimum decretum 6 Iunii r889 (de solemnitatibus iuris non semper necessariis). Econtra, de plano currit fraudem esse tantum materialem non autem formalem nec culpabilem in his qui transeunt non animo contrahendi sed alia qualibet de causa, etsi forte postea contigerit eosdem ibi praeter Tridentinam formam contrahere: et hinc necessitas praesumptam fraudem purgandi.