3 i 6 Appendix

obstantibus Iuristarum placitis et oscitantiis de domicilio vel quasi-domi

cilio nondum receptis in foro, clandestina sententiare matrimonia quae,

iuxta mentem et litteram Tridentini, coram parocho duobusque testibus

rite celebrata fuerant.

e) Paulatim invaluit, probe scio, iurisprudentia de parocho proprio

titulo domicilii vel quasi-domicilii, vel vagitatis, ac de consequenti clan-

destinitate, si dictus titulus bona vel mala fide forte abfuerit, quia tunc,

inquiunt, parochus respectu istius Caii vel Berthae non est proprius, nec

proinde testis qualificatus. Quod parochus, deficiente titulo praefato, non

sit proprius iuxta legislationem vigentem, libentissime concedo; quod

ideo nequeat esse in sua paroecia testis qualificatus, id est quod, ser-

vatis aliunde servandis et respectu quorumcumque nupturientium in sua

paroecia, non satis repraesentet Ecclesiam in mente Tridentini, nec va-

leat sufficientem facere fidem de matrimonio Titium inter et Bertham

coram se in sua paroecia rite inito, vere absonum videtur.

Operae pretium erit heic superaddere nonnullos e Patribus Triden-

tinis legi clandestinitatis maxime propensis, proposuisse quod testis ille

qualificatus, praeter alios duos, esset non parochus sed potius loci n o -

tarius publicus, seu tabellio {Pallavicini, lib. xxu, c. 8, n. 1 6 ) . Age

vero : Notarius ille fidem fecisset, ut puto, de matrimoniis omnibus in

loco celebratis: utrum ergo Iuristae distinctionem suam, quae nunc vim

legis habet, induxissent de notario proprio aut non proprio ? Haec di-

stinctio revera, si presse sumatur prout nunc iuxta legislationem vigen-

tem presse sumi debet, non unum sed duo secumfert clandestinitatis

impedimenta, n e m p e : clandestinitatem matrimonii contracti, parocho ab-

sente, et clandestinitatem matrimonii contracti, parocho praesente sed non

proprio. Et meminisse dignentur Emi Patres quod parochus respectu

quasi-domiciliatorum fit proprius, praecipue propter animum c o m m o -

randi. Si fuerit in nupturientibus animus iste, parochus evadit testis qua-

lificatus; si defuerit, testificatio miselli parochi reputatur « aes sonans

et cymbalum tinniens ». Non ergo reus dici potest irreverentiae qui du-

bitat imo qui .negat , Tridentinos Patres intricatam istiusmodi clandesti-

nitatem Iuristarum statuisse.

f) « Omnis utriusque sexus fidelis... omnia sua peccata solus confi-

teatur fideliter, saltem semel in anno, proprio sacerdoti... ». Omnibus

notum est caput istud Concilii Lateranen, rv ( i 2 1 5 ) , quod est ordine

XXI inter LXX dicti Concili i; notae pariter sunt acerrimae circa « proprium

sacerdotem » textus Lateranensis controversiae.

Qualis fuerit, in mente Patrum Lateranensium, huius clausulae ge-

nuinus sensus non est hic disceptandi locus. Unum tantum animadver-