Appendix 3 i 7

tam, scilicet quod si quis hodie canonista vel theologus auderet, e gal-

licanis quisquiliis, recolligere concilia provincialia, commentaria, statuta

dioecesana, senatusconsulta, thesesve quibus tenacifer proclamabatur ra-

dicalis invaliditas confessionis annuae, nisi peracta fuisset penes proprium

parochum ( i ) , theologus ille, inquam, hodie risum moveret, seu rectius

indignationem.

Porro sicuti lex Lateranensis de peccatis nonnisi proprio sacerdoti

annuatim confitendis sub poena nullitatis absolutionis, in praxi, sive per

desuetudinem, sive per aptiorem interpretationem, sive etiam et maxime

per posteriores SS. PP. Constitutiones, iamdiu desiverit, ita lex Triden-

tina de matrimoniis nonnisi coram proprio sacerdote, pariter sub poena

nullitatis celebrandis, non certe desinere, sed aptiori exegesi moderari

poterit.

Ergo: non proprie lex Tridentina, sed verius ipsa circa legem Tri-

dentinam subsecuta iurisprudentia videtur moderanda : siquidem textus

Tridentinus, ut iterum dicatur, non de « proprio sacerdote », non de pa-

rocho « proprio », sed tantum « de parocho » loquitur; et quidem, non

qua sacramenti ministro necessario, sed qua teste sacramenti cuius ipsi

coniuges sunt operatores. Sit igitur parochus in sua paroecia testis ille

qualificatus quem Tridentina Synodus requisivit ; non vero cesset esse

talis, saltem quoad validitatem, etiam respectu nupturientium qui forte

nondum iure quasi-domicilii in sua paroecia fruuntur iuxta conditiones

adhucdum intricatas quas non Tridentina Synodus sed practica iurispru-

dentia posterius induxit (2).

(1) Haud unum invenire est qui propugnaverit annuam confessionem, vi capitis Lateranensis, ita parocho proprio reservatam esse, ut Episcopus et ipse Papa, 'sine licentia proprii parochi, invalide absolveretü (Cf. Gaspar. Juenin, de Poenit., quaest, v, cap. iv, art. 3, § i 0 . , edit. Lugdun. 1722, pag. 424 a.).

(2) Sententia, quam clariss. Consultor defendit, praeplacet quibusdam mo- dernis canonistis. Nihilominus sententia contraria, quae tenet Concilium Triden- tinum in capite Tametsi decrevisse matrimonium sub nullitatis poena coram parocho contrahentium proprio celebrandum esse, communissima semper 'fuit et etiam nunc probabiliorem putamus. Ipsa enim desumitur ex toto contextu dicti capitis, ubi parochus cum addito proprius expresse recensetur, qui debet et proclamationes bannorum facere et benedictionem nuptialem sponsis imper- tiri. Quinimo edicitur: « Quod si quis parochus, vel alius sacerdos, sive regu- laris sive saecularis sit,... alterius parochiae sponsos sine illorum parochi licen- tia matrimonio coniungere, aut benedicere ausus fuerit, ipso iure tanquam sus- pensus maneat, quamdiu ab Ordinario eius parochi, qui matrimonio interesse debebat, seu a quo benedictio suscipienda erat, absolvatur ». Uti patet unus