320 APPENDIX IX.

ostendit, omnia fore Ei subic ienda ,

ea subiectione, qua ubique dicamus,

Christus v i n c i t , Christus regnat ,

Christus imperat.

Quare constat quanta obligatione

teneantur Gubernia praesertim ca-

tholica erga catholicam Religionem.

Non sufficit enim nomen servare ca-

tholicitatis, sed ut par est sua actione

cooperari debent voluntati Divi -

nae, a qua omnis est potestas, ita

ut vita catholicae societatis sit

divina re l ig io , quae observantiam

primo praescribit divini iuris, et se-

cundo observantiam humani privati

publicique iuris.

Quod si Principes divinis con-

siliis cooperari , suoque officio fa-

cere satis detrectent, ipsi tandem

obscurabuntur et transibunt, divi-

na autem consilia effectum suum

sortientur. Non enim frustra duas

magnas potestates constituit Deus.

« Fecit Deus (ita Innocentius III. ad

Imp. Constantinop.) duo magna lu-

minaria in firmamento coeli luminare

maius ut praeesset diei, et luminare

minus, ut praeesset nocti : utrumque

magnum: sed alterum maius. Ad fir-

mamentum igitur coeli, hoc est uni-

versalis Ecclesiae, fecit Deus duo ma-

glia luminaria, idem. duas instituit

dignitates, quae sunt pontificalis au-

ctoritas et regalis potestas. Sed illa

quae praeest diebus, idest spirituali-

bus, maior est: quae vero carnalibus,

minor: ut quanta est inter solem et

lunam, tanta inter Pontifices, et Re-

ges differentia cognoscatur. »

riae christianae e societate deleantur,

eisdemque memoriae et consuetudi-

nes ethnicae subrogentur: gravem

iniuriam patitur Ecclesia , sed ta-

men non vilescit, quamvis viventis

Petri mandata in examen revocandi

ius laici sibi arrogare irapudenter

audeant: vox Summi Pontificis quae

a Romana Petri Sede, sibi perpetuo

propria, exit, éo fortius auditur quo

studiosius supprimi ve l i t : militat et

eo nervosior redditur Ecclesia, quo

vehementius Fidelis Servus et Pru-

dens quem constituit Dominus su-

per familiam suam, impetitur : mi-

litat itaque Ecclesia neque deiicitur,

quamvis omnes artes adhibeantur

quotquot excogitari ve l in t , sive

apertae , sive subdolae et fraudo-

lentae, sive hypocritae ad eam de-

iiciendam et in servitutem penitus

redigendam : quo enim turpiores

sunt artes, eo viliores se tandem red-

dunt qui eas adhibuerunt ; neque

errabis si dicas Romam sepulcrum

esse inimicorum suorum, quemad-

modum ipsa est vita salus et bene-

dictio iis omnibus, qui vocem eius

aud iunt , et sincere venerantur.

Meminisse deberent qui pugnant

contraEcclesiam: humanam familiam

destinatione factam esse christianam:

in Epistola ad haebr.c. II. 8., legant

de Christo, « Omnia subiecisti sub pe-

» dibus eius: In eo enim quod omnia

» Ei subiecity nihil dimisit non sub-

» tectum Ei. Nunc autem necdum

» videmus omnia subiecta Ei. » Quod

si Paulus sua aetate dixit: necdum

videmus omnia subiecta Ei, eo ipso