Sermo I .

Quaerite primum regnum Dei et iustitiam eius, Matthaei sexto .

" Quia comparatione supernorum vilescunt animo omnia, quae habentur in terris", secundum Gregorium : ideo Dominus noster .tanquam verus et bonus magister docet discipulos suos rebus omnibus regnum Dei, summum bonum, praeponere in quaerendo, cum. dicit in verbo proposito: Quaerite primum regnum Dei etc. In quo quidem verbo miro modo ordinate procedit. Nam primo hortatur ad diligentiam debitae inquisitionis: secundo exprimit magnificentiam supernae habitationis: tertio inducit ad efficaciam virtuosae operationis. Ratione primi rationalis disponitur ad cognitionem veri; ratione secundi concupiscibilis allicitur ad dilectionem boni: ratione tertii irascibilis roboratur et regitur ad aggressionem ardui. Primo igitur in verbo proposito dirigit intellectivam per studium ordinatae inquisitionis, cum dicit: Quaerite primum, scilicet diligenter per fidem, quia sine luce fidei impossibile est, aliquem dirigi ad debite inquirendum. Secundo, allicit affectivam per praeeminentiam regiae coronationis, cum subdit: regnum Dei, cuius obtentu terreni homines tanti nominis excellentia extolluntur, ut reges regni caelorum nominentur. Tertio, stabilit effectivam per exercitium virtuosae operationis, cum subinfert: et iustitiam eius: Glossa : " Iustitia regni est omnia, quae docuit Christus, observare ".

I. Dicit ergo: Quaerite, ubi primo incitat ad diligentiam ordinatae inquisitionis. Ille debita diligentia inquirit, qui quaerit toto conatu, scilicet interiori et exteriori, secundum triplicem virtutem theologicam, et primo, cum sollicitudine cogitatus in contemplationibus veris: secundo, cum auiditate appetitus in delectationibus puris; tertio, cum strenuitate effectus in conversationibus sanctis. Prima inquisitio est potentiae cognitivae per fidem; secunda, potentiae affectivae per caritatem: tertia, potentiae operativae per spem.

Primo quaerite cum sollicitudine cogitatus in contemplationibus veris: unde Sapientiae primo : In simplicitate cordis quaerite illum, quoniam invenitur ab his qui non tentant illum: apparet autem eis qui fidem habent in illum.

Quaerite illum, scilicet Deum, investigatione continuae meditationis: in simplicitate cordis, per puritatem ordinatae affectionis elongando et separando cor ab omnibus terrenis. Nam quot res cor diligit, lot sibi unit et componit, eo quod amor sive humanus, sive divinus, est vis unitiva, secundum beatum Dionysium : quanto enim cor plura et diversa terrena diligit, tanto compositius redditur. Sed cum se elongat et separat ab istis terrenis, ut uni et simplici, cui totum cor sine defectione debetur, adhaereat et uniatur per amorem,

ex tali unione simplici et pura acquirit corporis simplicitatem et puritatem. A talibus vero inuentor, qui non tentant titum, per curiositatem praesnmtuosae et temerariae investigationis. Nam praesumtuosus et temerarius scrutator Maiestatis , qui quasi tenebrositati pedestrium ratiocinationum sic innititur, ut velit figere aspectum in splendoribus aeternis, prae phantastica tenebrositate, quam Sol sapientiae patitur , opprimetur a gloria. Apparet autem eis, qui fidei adminiculo per excessus contemplationis altius se supra se ipsos elevantes, Deum perspicaciter contemplantur: unde Richardus de Contemplatione, libro primo : " Contemplatio est libera mentis perspicacia in sapientiae spectacula cum admiratione suspensa ".

Secundo quaerite cum aviditate appetitus in delectationibus puris ; unde ad Colossenses tertio : Quae sursum sunt quaerite, ubi Christus est, in dextera Dei sedens: quae sursum sunt sapite, non quae super terram, potiora bona Patris, quae sursum sunt, ubi Christus est, in dextera Dei sedens, id est, in quantum illis potioribus bonis et dulcioribus perpetuo fruitur. Quaerite per desideria, et haec eadem bona et delectationes, quae sursum sunt in dextera Dei, sapite, per elevationem appetitus et gustus cum adhaerentia amoris ad superna ; non quae super terram, per depressionem affectus ad ista foeda et immunda. Nam istae foedae et terrenae delectationes potius amaricant, quam delectent. Nam ubi credit homo invenire delectamentum, experitur cruciatum, eo quod omnis delectatio in praesenti aspersa est amaritudine. Sed delectationes, quae sunt in dextera Dei, perfecte delectant, eo quod coniungunt et uniunt animam illi, ad cuius imaginem et similitudinem facta est, ex cuius unione amans transformatur in amatum, dum illi per affectum coniungitur.

Cum ergo, secundum Hugonem, libro de Arrha animae, " tanta vis amoris est, ut talem te esse necesse sit, quale illud est, quod amas, et qui per affectum coniungeris in ipsius similitudine ipsa quodam modo dilectionis societate transformans "; si anima convertit se super foedum per amorem, transformatur in foeditatem: si supra pulcrum, in pulcritudinem: pulcrum ergo generat delectationem: ergo divina Sapientia generat pulcrum delectationis in eo qui ei per amorem unitur. Et de hoc intelligitur quod dicitur Canticorum tertio : Surgam et circuibo civitatem;per vicos et plateas quaeram quem diligit anima mea: quaesivi illum, et non inveni: invenerunt me vigiles, qui custodiunt civitatem. Num quem diligit anima mea vidistis ? Paululum eum pertransissem eos, inveni quem diligit anima mea: tenui eum, nec dimittam, donec experiar delectationem et dulcedinem eius deificae voluptatis.

Tertio quaerite cum strenuitate effectus in conversationibus sanctis: unde Proverbiorum secundo : Si sapientiam invocaveris et inclinaveris cor tuum prudentiae, si quaesieris eam quasi pecuniam et sicut thesauros effoderis illam: tunc intelliges timorem Domini et scientiam Dei invenies. - Si sapientiam invocaveris, per sanctitatem vitae; nulla melior invocatio sapientiae quam praeparatio habitaculi per sanctitatem: si inclinaveris cor tuum prudentiae, per rigorem disciplinae; si quaesieris eam quasi pecuniam, cum aviditate concupiscentiae; et sicut thesauros effoderis illam, per sollicitudinem diligentiaie. Nam sicut qui thesauros fodit terram trahit et foveam in altum facit, sedulus existens, donec inveniat quod quaerit; sic qui desiderat thesaurum sapientiae omne pondus terrenum a se retrahit et foveam humilitatis, in se facit nec quiescit, donec inveniat: quia tunc intelliges, timorem Domini esse initium omnis boni, per quem declinat omnis homo a malo ; et scientiam Dei invenies, cuius dictamine dirigitur omnis homo. Augustinus, libro sexto de Confessione: " Pereant omnia, dimittamus haec vana et inania, conferamus nos ad solam inquisitionem veritatis "; ibidem: " Quid cunctamur igitur, relicta spe saeculi, conferre nos lotos ad quaerendum Deum et vitam beatam "?

II. Secundo in verbo proposito exprimit excellentiam supernae inhabitationis, cum subdit: regnum Dei. Hanc autem inexplicabilem excellentiam supernae inhabitationis, scilicet regni Dei, tria sunt quae aliquo modo de longinquo manifestant. Et primum est refulgentia divinae claritatis, ex qua redditur speciosum ad intuendum: secundum est redun-danlia immensae bonitatis, ex qua redditur deliciosum ad perfruendum: tertium est carentia temporaneae corruptionis, ex qua redditur sempiternum ad permanendum. Et sic refulgentia lucida sapientiae supersplendentis inundabit rationalem in aperta visione: influentia placida superabundantis benevolentiae satiabit concupiscibilem in quieta fruitione: et efficacia virtuosa potentiae perpetuantis assecurabit irascibilem in firma tentione.

Primo regnum Dei est speciosum ad intuendum propter refulgentiam divinae claritatis: unde Sapientiae quinto : Accipient Sancti regnum decoris et diadema speciei de manu Domini. Sicut caelum ornatur luminaribus, sic regnum Dei refulgentiis spiritualibus et sapientialibus ex praesentia lucis aeternae irradiantis super Beatos, quae est speciosior sole:

sic glorificant dies laetitiae et exsultationis: ad cuius praesentiam micant radii divini splendoris facientes illam supernam habitationem regnum decoris. Sed tunc accipient diadema speciei de manu Domini, quando, manu divinae potentiae adducti per dotem apertae visionis contemplabuntur Dei unius et trini pulcritudinem, cuius visio omnem animam sui desiderio in eius concupiscentiam trahit, eo quod est sine labore et errore et cum delectatione. Unde Augustinus decimo quinto de Trinitate : " Veritatem sine ulla difficultate videbimus eaque clarissima et certissima perfruemur, nec aliquid quaeremus mente ratiocinante, sed cernemus contemplante ".

Secundo regnum Dei est deliciosum ad perfruendum propter redundantiam deificat voluptatis; unde Lucae decimo quarto : Beatus, qui manducabit panem in regno Dei. - Panis iste, qui in regno Dei manducandus proponitur, in se habens omne delectamentum et omnis saporis suavitatem, est Iesus Christus, qui sine fastidii generatione et desiderii continuatione satiat interiorem gustum immensitate Deitatis, exteriorem deliciositate humanitatis. Nam in ipso invenitur redundans plenitudo satietatis. O quam felix, quam illustris, quam sanctus, quam magna aviditate est appetendus ille cibus deificae voluptatis, cibus verarum deliciarum ! Solo eius odore Sancti in via utcumque sustentantur, cum inspiramentum eius suavitatis de longinquo venit ad eos, quod est super odorem balsami, fragrantiam thuris ac myrrhae omnisque generis suavia odoramenta, quando per sapientialia desideria in excessu contemplationis introducuntur in regnum Dei: unde Sapientiae sexto : Concupiscentia sapientiae deducit ad regnum perpetuum.

Tertio regnum Dei est sempiternum ad permanendum propter carentiam omnimodae contrarietatis ; unde in Psalmo : Gloriam regni tui dicent et potentiam tuam loquentur, ut notam faciant filiis hominum potentiam tuam et gloriam magnificentiae regni tui. Regnum tuum, Domine, regnum omnium saeculorum.

Gloriam regni tui dicent, hoc est, quando glorificati quidquid boni habent resolvunt in primum principium. Et ideo Beati sunt in continua laude et glorificatione, quia omne illud, quod accipiunt, in eum solum, qui potest glorificare, resolvunt: nihil enim agetur ibi nisi vacare Dei laudibus: ut notam faciant filiis hominum potentiam tuam et gloriam magnificentiae regni ??i, latitudinem capacitatis incoarctabilis, quae non coarctatur multitudine possidentium, quia (tantum gaudent Beati de bono proximi, quantum de bono proprio ". Regnum tuum, Domine, regnum omnium saeculorum, propter longitudinem aeternitatis interminabilis. Nihil enim habet contraire, et ideo nulla violentia potest sibi fieri. Cum ergo regnum Dei ratione aeternitatis sit omnino intransmutabile et incorruptibile, necesse est, quod non sit in istis inferioribus, sed in superioribus, secundum quod dicit Dominus Ioannis decimo octavo : Regnum meum non est de hoc mundo: alioquin esset defectivum, quod absit, eo quod in regno Dei nullus est defectus.

Unde considerare iugiter regnum Dei et aeternitatem multum valet ad spernendam praesentis vanitatis mobilitatem.

III. Tertio, in verbo proposito stabilit effectivam per efficaciam virtuosae operationis, cum subinfert: et iustitiam eius. Tria enim sunt, quae faciunt hominem efficaciter operari et inquirere iustitiam regni Dei. Primum est simplicitas intentionis in declinando malum; secundum est strenuitas operationis in faciendo bonum: tertium est studiositas sollicitudinis in corrigendo erratum. Nam iustitia est declinare malum, facere bonum et corrigere erratum. Primo quaerite iustitiam regni per simplicitatem intentionis in declinando malum; unde Ecclesiastici decimo septimo : Poenitentibus autem dedit viam iustitias et confirmavit deficientes sustinere et destinavit illis sortem veritatis. Convertere ad Dominum et relinque peccata tua.

Poenitentibus, qui relinquunt peccata, corde et opere, et convertuntur ad Dominum, cum puritate conscientiae, dedit viam iustitiae, per remissionem culpae; sed quia poenitens de novo conversus in viam iustitiae deficit, si suae voluntati sive culpae relinquatur: ideo sequitur: deficientes sustinere, iugum divini praecepti, confirmavit, documento divinorum eloquiorum et exemplo aliorum Sanctorum; et talibus .destinavit et donavit sortem aeternae veritatis et supernae hereditatis. Et de hoc dicitur similiter Proverbiorum undecimo : Iustitia simplicis diriget viam eius.

Secundo quaerite regni iustitiam per strenuitatem operationis in faciendo bonum; unde Sapientiae decimo : Iustum deduxit Dominus per vias rectas et ostendit illi regnum Dei et dedit illi scientiam Sanctorum: honestauit illum in laboribus et complevit labores illius. - Viae rectae sunt divina praecepta, per quae Dominus suaviter duxit iustum tendentem ad supernam patriam, ostendendo illi regnum Dei, ne torpore ignaviae gravaretur, sed spe et desiderio perveniendi ad regni felicitatem fortiter de virtute in virtutem incedat et veniat in viam mandatorum, ne ruat praecipitio vitiorum; dedit illi scientiam Sanctorum, cuius est eligere bonum et declinare malum: honestauit illum in laboribus suis et complevit labores illius, pro eis piam mercedem reddendo.

Tertio quaerite regni iustitiam per studiositatem sollicitudinis in corrigendo erratum: unde Ecclesiastici decimo septimo : Avertere ab iniustitia tua et nimis odito exsecrationem: et cognosce iustitias et iudicia Dei et sta in sorte propositionis et orationis altissimi Dei. - Avertere ab iniustitia tua, corrigendo proprium erratum et defectum, et si ex officio incumbit, alienum; et nimis odito exsecrationem, iniustorum, qui de erratis et defectibus propriis non curant et alienos dissimulant. Et cognosce iustitias et iudicia Dei, quam severa sunt in puniendo, quorum timore perterritus, sta in sorte propositionis et orationis, devotae coram conspectu altissimi Dei, quia tunc adimplebitur illud Isaiae trigesimo secundo : Ecce, in iustitia regnabit rex, et principes in iudicio praeerunt. Rogemus ergo etc.