Sermo I .

Resedit qui erat mortuus, et coepit loqui: et dedit illum matri suae. Accepit autem omnes timor, et magnificabant Deum, Lncae septimo .

Miserator et misericors Dominus noster, ad cuius benignitatem pertinet afflictos et desolatos consolari, videns hodierna die oculo divinae pietatis mulierem viduam dolentem et flentem de morte unigeniti filii sui, ut omnes alios exemplo suo ad pietatem subventionis provocaret, dignatus est eam dulciter alloqui et consolari, cum ei reddidit filium unicam a mortuis resuscitatum, secundum quod dicitur in verbo proposito: Resedit qui erat mortuus. In quo quidem verbo primo notatur stipendiatio peccati secundum exigentiam ordinis iustitiae ; secundo, suscitatio mortui quantum ad notitiam approbationis loquelae; tertio, promotio fidei quantum ad reverentiam creatricis Sapientiae. Primo ergo in verbo proposito notatur stipendiatio peccati secundum exigentiam ordinis iustitiae, cum dicit: qui erat mortuus. Ordo enim divinae institiae exigit, ut peccatum morte stipendietur; nam stipendia peccati, mors, secundum Apostolum . Secundo notatur suscitatio mortui quantum ad notitiam approbationis loquelae, cum subdit: resedit et coepit loqui, u t eius resuscitatio nota esset assistentibus. Nam vita corporalis dupliciter dignoscitur, scilicet sensu et motu. Tertio notatur promotio fidei quantum ad reverentiam creatricis Sapientiae, cum subinfert: Accepit autem omnes timor, et magnificabant Deum, qui mortuum hominem, quem creaverat, vivificatam interius in anima et exterius in corpore recreavit. Nam nullam curavit Deus exterius corporaliter, quem primo non curaret interius spiritualiter.

I. Dicit ergo: qui erat mortuus, ubi notatur stipendiatio peccati secundum exigentiam ordinis iustitiae. Ordo enim divinae iustitiae exigit, ut peccatum triplici poenali stipendio puniatur. Et primum est poenalitas praesentis miseriae, humanum genus multipliciter affligentis: secandum est calamitas mortis naturae animam a corpore crudeliter separantis: tertium est acerbitas infernalis gehennae, animam cum corpore aetemaliter cruciantis.

Primo peccatum stipendiatur poenaltiate praetentis miseriae, humanam genus multipliciter affligentis: unde Ecclesiastici trigesimo : Melior est mors quam vita amara, et requies aeterna quam languor perseverans.

Vere mors melior est quam

vita amara, propter multiplices poenalitates nobis ratione peccati originalis a Deo inflictas, quae nihil aliud est quam languor perseverans. Unde Gregorius: " Quotidianus defectus, corruptionis quid est aliud quam quaedam prolixitas mortis "? Et propter hoc dicebat Apostolus secundae ad Corinthios quinto : Quamdiu sumus in hoc tabernaculo, ingemiscimus gravati, eo quod nolumus exspoliari, sed supervestiri, donec absorbeatur quod mortale est a vita. Sed certe, quamdiu sumus in hoc misero tabernacub corporis, ingemiscimus: nunc gravati paupertate, modo oppressi nuditate, aliquando afflicti siti, saepe cruciati fame. Hujus calamitosae vitae poenalitatem considerans, dicebat ille: Laudavi magis mortuos quam viventes.

Secundo peccatum stipendiatur calamitate mortis naturae animam a corpore crudeliter separantis; unde Ecclesiastici quadragesimo primo : Iudicium mortis a Domino omni carni. Licet mors sit a Deo inflicta tanquam a iusto iudice, tamen origo et immediata causa non est Deus, qui est summe ens et indeficiens, cum mors sit maximus defectus inter omnes defectus poenales, sed libertas arbitrii cadens a stabilitate et perpetuitate iustitiae; unde Sapientiae primo: Deus mortem non fecit: iustitia enim perpetua est et immortalis: sed iniustitia acquisitio est mortis. Unde radix et origo mortis est elatio mentis mulieris, cum voluit comparari Deo in sapientia, secundum quod dicitur Ecclesiastici vigesimo quinto: A muliere mitium factum est peccati, et per illam omnes morimur.

Tertio peccatum stipendiatur acerbitate infernalis gehennae animam cum corpore aeternaliter cruciantis: unde Apocalypsis vigesimo : Iudicatum est de singulis secundum opera ipsorum, et infernus et mors missi sunt in stagnum ignis. Haec est secunda mors, aeternae damnationis, qua cruciatur homo peccator in igne infernali, quae est valde metuenda et per luctum poenitentiae praecavenda, eo quod, perpetuo dolorosa, non potest declinari ad modicam morulam: unde Iob decimo: Dimitte me, ut plangam paululum dolorem meum, antequam vadam et non revertar ad terram tenebrosam et opertam mortis caligine: terram miseriae et tenebrarum, ubi umbra mortis et nullus ordo, sed sempiternus horror inhabitat.

II. Secundo in verbo proposito notatur suscitatio mortui quantum ad notitiam approbationis loquelae, cum subdit: resedit et coepit loqui. Invenimus autem, Dominum resuscitasse triplicem mortuum, scilicet puellam, Lazarum et hunc adolescentem; et cuiuslibet horum suscitatio sua approbatione dignoscitur. Nam primo suscitatio puellae probatur manducatione: secundo suscitatio Lazari probatur ambulatione; tertio suscitatio adolescentis probatur locutione. Manducatio respicit actum vegetabilis: ambulatio, actum sensibilis: locutio, actum rationalis.

Ut autem triplici probatione ostendatur Dominus dator vitae et salutis animae secundum trinam sui potentiam et virtutem, primo suscitatio puellae probatur manducatione, quae respicit actum vegetabilis ; unde Lucae octavo : Ipse autem, tenens manum eius, clamavit, dicens: Puella, surge: et reversus est spiritus eius, et surrexit continuo. Et iussit illi dari manducare. Et stupuerunt parentes eius.

7p.se autem, Christus, tenens manum eius, ecce, virtutis adiutorium: clamavit, dicens: Puella, surge, ecce, maiestatis imperium: et reversus est spiritus eius, per intimam coniunctionem: et surrexit continuo, per vitalem operationem: nam surgere operatio est viventis. Iussit illi dari manducare, quantum ad vitalem manifestationem, ut non phantastica, sed vera suscitatio probaretur. Hujusmodi autem signum verae suscitationis ideo dat sensibus, ut mentes elevet in excelsum admirationis ; unde sequitur: Et stupuerunt parentes eius. Secundo suscitatio Lazari probatur ambulatione, quae respicit actum sensibilis: unde Ioannis undecimo : Iesus voce magna clamavit: Lazare, veni foras. Et statim prodiit qui fuerat mortuus, ligatus pedes et manus institis. Unde dicit Glossa: " Sicut potentiae Dei est, quod surgit, sic quod ligatus adhuc prodiit " et ambulabat.

Iesus, in quo caro coniuncta est Verbo aeterno, voce magna clamavit, interius operando et exterius excitando: Lazare, veni foras, tuis propriis pedibus, ut tua suscitatio innotescat populo, qui circumstat, ut credat, quia ego sum principium humanae conditionis et reparationis, qui loquor tibi. Et statim prodiit qui fuerat mortuus, et hoc est quod dicitur secundum Augustinum: "Nemo tanta facilitate excitat dormientem de somno, sicut Christus mortuum revocat de sepulcro".

Tertio suscitatio adolescentis probatur locutione, quae respicit actum rationalis: unde in hodierno Evangelio : Resedit qui erat mortuus, et coepit loqui: et dedit illum matri suae. Non est dubium, quin iste adolescens suscitatus loqueretur verba laudis divinae, quod non est mortuorum, sed viventium. In quo apparet manifeste, quod vivebat, eo quod vita dignoscitur et per motum et per sensum. Sed quia istum suscitaverat ad matris consolationem, ideo dedit illum matri suae. Non enim vacat a mysterio, quod puella in sua suscitatione dicitur surrexisse,

adolescens ille resedisse, Lazarus vero ligatus manfis et pedes prodiisse. - Nam per puellam mortuam in domo intelligitur peccatum cogitationis: per adolescentem in porta, peccatum operationis: per Lazarum in sepulcro, peccatum consuetudinis.

Et secundum quod peccata sunt graviora, maiores relinquunt sequelas. Ideo qui solum cogitatione peccavit vivificatus continuo surgit, quia parva remanet difficultas: qui vero opere peccavit vivificatus sedet, quia adhuc pronitas remanet: qui autem in consuetudine peccavit vivificatus ligatus est, quia magis habet pronitatem ad malum et difficultatem ad bonum.

III. Tertio in verbo proposito notatur laudis amplificatio quantum ad reverentiam creatricis Sapientiae, cum subinfert: Accepit autem omnes timor, et magnificabant Deum . Est enim reverenter magnificandus Deus de opere recreationis, eo quod est primo declarativum potentiae in deiectione hostis antiqui: secundo, manifestativum sapientiae in relevatione hominis prostrati; tertio, expressivum misericordiae in missione Spiritus sancti. Et propter hoc debemus laudare Deum de opere recreationis, quod in reformatione et resuscitatione illius adolescentis significatur, tum quia sua virtuosi tale potentiae deiecit crudelem tyrannum, tum quia sua sagacitate sapientiae relevavit hominem prostratum , tum quia sua benignitate clementiae misit ad nos Spiritum sanctum.

Primo magnificabant Deum de opere recreationis propter virtuositatem potentiae in deiectione hostis antiqui; et hoc est quod dicit beata Virgo Lucae primo : Magnificat anima mea Dominum: et sequitur: Fecit potentiam in brachio suo, dispersit superbos mente cordis sui.

Virgo gloriosa toto affectu ostendit, se laudare divinam virtutem de beneficio incarnationis, cum dicit: Magnificat anima mea Dominum: deinde reddit rationem, cum subdit: Fecit potentiam in brachio suo, id est in Filio: dispersit superbos mente cordis sui, id est diabolum et eius sequaces, qui mente cordis sui superbiunt, in intellectu per praesumtionem et in affectu per ambitionem; vel: dispersit superbos mente cordis sui, cum ex definitione consilii sui daemones superbientes deiecit. Ista autem deiectio diabolicae crudelitatis, propter quam tenemur ad magnificationem divinae virtuositatis, fuit figurata in deiectione Aegyptiacae potestatis, secundum quod dicitur Exodi decimo quinto: Dextera tua, Domine, magnificata est in fortitudine: dextera tua, Domine, percussit inimicum, et in multitudine gloriae tuae deposuisti adversarios tuos.

Secundo magnificabant Deum de opere recreationis propter sagacitatem sapientiae in relevatione hominis prostrati: unde in Psalmo : Magnificate

Dominum medum, et exaltemus nomen eius in id ipsum. Exquisivi Dominum, et exaudivit me et ex omnibus tribulationibus meis eripuit me.

Propheta David, magnus praeco et ampliator divinae laudis, considerans, quoniam sagaciter divina Sapientia, secundam quod " ordo nostrae salutis et relevationis deposcebat, sua multiformi arte fefellit artem proditoris, inde medelam ferendo, hostis unde laeserat "; ut, sicut de ligno deiectio mortis oriebatur, ita de ligno relevatio vitae resurgeret: invitat omnem hominem ad gratiarum actionem, cum dicit: Magnificate Dominum mecum, corde, ore, opere: et exaltemus nomen eius in id ipsum, sibi soli honorem et gloriam attribuendo. Post laudis amplificationem adiungit laudandi rationem, dicens in persona sanctorum Patrum: Exquisivi Dominum, devota precum instantia petendo, accelerari illud beneficium nostrae relevationis; et exaudivit me, aures suae misericordiae ad preces nostrae humilitatis inclinando. Iusiurandum, quod iuravit ad Abraham, patrem nostrum, daturum se nobis ; cuius donatione et beneficio ex omnibus tribulationibus, quibus opprimebar ab Aegyptiaca crudelitate, eripuit me, transferendo, de Aegypto peccati, in regnum Filii dilectionis suae. De hoc similiter potest intelligi illud Danielis quarto: Magnifico Regem caeli, quia omnia opera eius vera, et viae eius iudicia.

Tertio magnificabant Deum de opere recreationis propter benignitatem misericordiae in missione Spiritus sancti: unde Ecclesiastici quadragesimo tertio : Glorificate Dominum, quantumcumque potueritis: supervalebit enim adhuc et admirabilis magnificentia eius. Benedicentes Dominum, exaltate illum, quantum potestis: maior enim est omni laude. Exaltantes illum, replebimini virtute, ne laboretis: non enim comprehendetis. Quis videbit eum et narrabit? Et quis magnificabit eum, sicut est ab initio?

Unde debemus benedicere et exaltare Dominum iuxta modulum nostrae possibilitatis de tanto beneficio, scilicet de missione Spiritus sancti, quamvis maior sit omni laude humana. Nam sic exaltantes, verbo et opere, replebimini virtute, Spiritus sancti, ne laboretis, curiose scrutando eius inscrutabilem originem: non enim comprehendetis. Nam omnes philosophi, magi et Christiani defecerunt, eius scrutantes originem scrutinio "in hoc tertio signo". Nam quis videbit eum, cognoscendo eius originem humana investigatione: et narrabit et magnificabit eum, sicut est a principio, penuria humani sermonis? Certe nullus, quia Spiritus, ubi vult, spirat,

et vocem eius audis, sed nescis, unde veniat, aut quo vadat . Rogemus ergo etc.