342 APPENDIX VIII.

ac legum sanctissimarum contemptus, publice vendi comportarique , imo

inde uno verbo pestis rei publicae

prae qualibet capitalior, cum expe-

rientia teste vel a prima antiquitate

notum sit, civitates, quae opibus ,

imperio, gloria floruere, hoc uno malo

concidisse, libertate immoderata opi-

nionum, licentia concionum, rerum

novandarum cupiditate.

»Huc spectat deterrima illa ac num-

quam satis exsecranda et detestabilis

libertas artis librariae ad scripta quae-

libet edenda in -vulgus, quam tanto

convicio audent nonnulli efflagitare

ac promovere. Perhorrescimus, V e -

nerabiles Fratres, intuentes, quibus

monstris doctrinarum, seu potius

quibus errorum portentis obruamur,

quae longe ac late ubique dissemi-

nantur ingenti librorum multitudine

libellisque et scriptis mole quidem

exiguis, malitia tamen permagnis, e

quibus maledictionem egressam illa-

crymamur super faciem terrae. Sunt

tamen,proh dolor! qui eo impuden-

tiae abripiantur, ut asserant pugna-

citer hanc errorum colluviem inde

prorumpentem satis cumulate com-

pensari ex libro aliquo, qui in hac

tanta pravitatum tempestate ad reli-

gionem ac veritatem propugnandam

edatur. Nefas profecto est omnique

iure improbatum, patrari data opera

malum certum ac maius, quia spes

sit, inde boni aliquid habitum iri.

Numquid venena libere spargi , ac

et obbibi debere sanus quis dixerit,

quod remedii quidpiam habeatur,

quo qui utuntur eripi eos ex inte-

ritu identidem contingat?

» Verum longe alia fuit Ecclesiae

disciplina in exscindenda malorum

librorum peste vel ab Apostolorum

aetate, quos legimus grandem libro-

rum vim publice combussisse (1).

Satis sit leges in concilio Lateranensi

V. in eam rem datas perlegere, et

Constitutionem, quae deinceps a Leo-

ne X. fel. rec. praedecessore Nostro

fuit edita, ne id quod ad fidei augu-

mentum ac bonarum artium pro-

pagationem salubriter est inventum,

in contrarium convertatur, ac Christi

fidelium saluti detrimentum pariat(2).

Id quidem et Tridentinis Patribus

maximae curae fuit, qui remedium

tanto huic malo adhibuere edito sa-

luberrimo Decreto de Indice librorum

quibus impura doctrina contineretur

conficiendo (3). Pugnandum est acri-

ter, inquit Clemens XIII.fel. rec.prae-

decessor Noster in suis de noxiorum

librorum proscriptione enc. uteris (4) ,

pugnandum est acriter, quantum res

ipsa efflagitat, et pro viribus tot li-

brorum mortifera exterminanda per-

nicies: nunquam enim materia sub-

trahatur erroris, nisi pravitatis faci-

norosa elementa in flammis combusta

depereant. Ex hac itaque constanti

omnium aetatum sollicitudine, qua

(1) Act. Apost. 19.-(2) Act. Conc. Lateran. V. sess. 10 ubi refertur Const. Leonis X. Legenda est anterior Constitutio Alexandri VI. Inter multiplices, in qua multa ad rem.-(3) Conc. Trid. sess. 18 et 25.-(4) Lit. Clem. XIII. Christianae 25 Novembr. 1766.