BELLIGEN. 545

inconsummationem. Quo quidem in argumento quamvis de- sit physicum experimentum iudicialiter peractum ; attamen puto ex deductis moralem certitudinem haberi de non con- summato matrimonio.

Re sane vera extat imprimis apertissima utriusque con- iugis confessio; uxor enim interrogata : « Affirmez-vous avec certitude, que vous n'avez eu aucune relation conjugale avec Charles et que vous étiez vierge en le quittant? »; ab- scisse respondit: « Oui, absolument ». Maritus vero inter- rogatus: « Avez-vous eu des relations de mariage avec Cé- sarine? »; absque ulla haesitantia reposuit: « Non, jamais ». Et quamvis asserat se pluries tentasse officii coniugalis ex- plementum ; quinam tamen fuerit horum tentaminum exi- tus, ipse aperte fatetur.

Istiusmodi coniugum confessio eo vel magis attendenda videtur in casu, quod dum ambo conveniunt in asserenda matrimonii non consummatione, contrario ad invicem ani- morum aestu moveantur, et unus alterum de non sequuta matrimonii consummatione in culpam adducere studeat. Quod quidem manifeste demonstrat, quamlibet collusionis umbram ab eorumdem depositione omnino exulare.

Iam quanti ex Canonum doctrina, nec non ex S. C. C. praxi habenda sit iurata haec coniugum fides, omnes no- runt. Et merito quidem, nam iurisiurandi gravitas et san- ctitas satis sunt ad moralem certitudinem gignendam, prae- sertim cum nequeat praesumi, eos, qui non alium ob finem nisi ut propriae conscientiae consulant, sicut adamussim in casu nostro verificatur, ad Ecclesiae auctoritatem confu- giunt, falsitatem iureiurando affirmare, ita ut dum peccata devitare conantur, periurii crimine foedentur, iuxta Te- xtum in cap. Mulier, De iureiur.

Quid autem quod iurata haec coniugum confessio apprime confirmata inveniatur ab omnibus circumstantiis antecedenti- bus, concomitantibus et consequentibus? Sane praeprimis con- stat non ex mutuo amore, sed unice propter interesse matrimo- nium hoc contractum fuisse: « C'est l'intérêt des deux é-