Sermo 1 .

Magister, scimus, quia verax es et viam Dei in veritate doces, Malthaei vigesimo secundo .

Prothema. Disciplina tua, ipsa me docebit.

Quia solet interior homo corrumpi sive per amorutn suavitatem respectu concupiscibilis, sive per honorum vanitatem respectu irascibilis, sive per verorum sublimitatem respectu rationalis: idcirco iure religiosi cuiuslibet integritas sufficienter describitur in verbis secundo loco propositis et quantum ad reformationem concupiscibilis per nominis congruitatem, et quantum ad humiliationem irascibilis per muneris proprietatem, et quantum ad illustrationem rationalis per operis strenuitatem. Nominis ergo congruitas quantum ad reformationem concupiscibilis, ne contingat, ipsam obliquari, tangitur, cum praemittitur: Disciplina: muneris proprietas ad humiliationem irascibilis, ne contingat, ipsam elevari, tangitur, cum sequitur: tua: operis strenuitas ad illustrationem rationalis, ne contingat, ipsam obfuscati , tangitur, cum dicitur: ipsa me docebit. Ut ergo, carissimi, nostri sermonis propositio ad Dei laudem cunctis audientibus placeat et placendo cum mentis salute proficiat: deprecemur omnium bonorum largitorem, ut ipse sua gratia et pietate ad laudem et honorem Virginis, gloriosae suae Matris faciat nos reformatos in concupiscibili, humiliatos in irascibili et illuminatos in rationali, ut sic reformati in affectu, humiliati in effectu et illuminati in intellectu, possimus aliqua proferre in medium, quae sint ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi et consolationem animarum nostrarum. Amen.

Magister, scimus, quia verax es etc.

Quia maiori laudi attestatur non solum commendari ab amicis, verum etiam ab inimicis: ideo non debet nos movere, quod in Evangelio miseri Iudaei ipsam Veritatem, Dominum nostrum, ore confitentes, non tamen corde diligentes, extollant, cum dicunt in verbo proposito: Magister, scimus, quia verax es etc. In quo quidem verbo extollunt et commendant Christum: primo, ab officii dignitate: secundo, a dicti soliditate: tertio, a documenti utilitate. Ratione primi est humiliter reverendus: ratione secundi, firmiter credendus: ratione tertii, sinceriter diligendus. Primo, inquam, extollunt et commendant eum a venerabili dignitate officii, cum dicunt: Magister: secundo, a credibili soliditate dicti, cum subdunt: scimus, quia verax es: tertio, ab amabili utilitate documenti, cum subicierunt: et viam Dei in veritate doces.

I. Dicunt ergo ludaei: Magister, ubi primo commendatur Christus a dignitate officii, propter quam est humiliter reverendus. Ista dignitas venerabilis officii Dei nostri apparet propter tria, quae excellenti modo habet in ipso. Nam primo habet luculentam claritatis scientiae in cognoscendo infallibiliter: secundo, efficaciam virtuositatis facundiae in exprimendo utiliter: tertio, eminentiam sanctitatis vitae in merendo salubriter. Et haec tria sunt necessaria cuilibet docenti et praedicanti, scilicet scientia regulans, facundia exprimens et vita utrumque confirmans. Nam docere sive praedicare sine scientia regulante est periculosum, sine facundia exprimente est infructuosum et sine vita utrumque continuante est ignominiosum.

Primo igitur Christus tanquam excellens magister ratione dignitatis officii est hnmiliter reverendus, quia habet luculentiam claritatis in cognoscendo infallibiliter, ratione cuius per excellentiam dicitur de ipso Malthaei vigesimo tertio : Nec vocemini magistri super terram: quia magister vester unus est, Christus. Unde nullus debet vocari et dici magister nisi solus Christus. Et ratio est, quia nullus potest docere, res esse scibiles alteri, nisi sit immutabilitas ex parte scibilis, certitudo sive infallibilitas ex parte scientis . " Omne enim, quod scitur, secundum Philosophum , necessarium est in se sine mutabilitate, et certam est ipsi scienti. Tunc enim scimus, cum causam arbitramur cognoscere, propter quam res est, et scimus, quoniam ipsius est causa, et quoniam impossibile est aliter se habere ". Ex parte enim crealurae cuiuscumque non est immntabilitas. Unde cum res habeant esse in proprio genere et humana mente et in aeterna ratione , et earum esse sit mutabile primo et secundo modo, eo quod omne creatum vertibile, et immutabilitas solum sit in Filio Dei, qui est ars et ratio omnium viventium; necessario sequitur, quod res scibiles nullo modo habeant immutabilitatem, nisi prout sunt in Verbo aeterno: ergo nullus potest docere nec etiam facere, . res fore scibiles vere, nisi adsit Filius Dei.

Secundo ad hoc, ut aliquis possit docere, requiritur certitudo et infallibilitas es parte scientis, quae non potest esse ex ea luce, quae potest obfuscari ; et talis est lux intelligente creatae. Et hoc est quod dicit Augustinus : "Nam, sicut terra, nisi luce illustrata, videri non potest: sic quae in disciplinis traduntur, quae quisquis intelligit verissima esse nulla dubitatione concedit, credendum est, ea non posse intelligi, nisi a Christo, sole spirituali illustrentur ".

Merito igitur soli Christo et non alii attribuenda est auctoritas officii, ut singulariter unus Magister dicatur, eo quod ipse est fontale principium et origo cuiuslibet scientiae humanae. Unde sicut unus est sol, tamen multos radios emittit; sic ab uno Magistro, Christo, sole spirituali, multiformes et diversae scientiae procedunt: et quemadmodum multiplices et distincti rivuli ab uno fonte egrediuntur, unus tamen est fons, qui in tot rivulos sine sui defectibili tale (se) multiplicat: sic ab uno fonte aeterno, ab uno Magistro, Christo, sine sui defectibilitate egrediuntur rivuli diversarum scientiarum.

Secundo Christus habet virtuosilalem facundiae in exprimendo utiliter, sicut patuit in ratione, quam fecit legisperitis Matlbaei vigesimo secundo : interrogavit eum unus ex eis, legis doctor, tentans eum: Magister, quod est mandatum magnum in Lege? Ait illi Iesus: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo et in tota anima tua et in tota mente tua.

Miseri ludaei ipsam veritatem confitentes nec tamen eam diligentes, veniunt ad eum et interrogant, non desiderio addiscendi, sed studio tentandi: et quia quaeslionem bonam proponebant: quamvis eorum malitia non exigeret, rationem veram audire meruerunt : Diliges Dominum Deum tuum etc. Quod exponit sic Augustinus : " Ex toto corde tuo, id est intellectu sine errore, ex tota anima tua, id est voluntate sine contradictione, ex tota mente tua, id est memoria sine oblivione ".

Tertio Christus habuit eminentiam sanctitatis vitae in merendo, vel aedificando salubriter: de hoc dicitur Ioannis decimo tertio : Si ego, Dominus et Magister, lavi pedes vestros, et vos debetis alter alterius lavare pedes. Exemplum enim dedi vobis ut, quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. Magna humilitas est ministrare superiori, maior pari sed maxima et perfecta inferiori: ergo Dominus noster ad hoc voluit sumere infirmitatem humani generis, ut in ea doceret exemplum omnimodas perfectionis, omnis iuslitiae et perfectae humilitatis quando voluit ministrare inferiori lavando pedes rusticorum et piscatorum. Unde Augustinus: "Habemus humilitatis exemplum, superbiae medicamentum; erubescat ergo membrum esse superbum, cum caput sit humile ". Et quia illud exemplum dignum est imitatione, ideo dicitur Lucae sexto : Perfectus autem omnis erit, si sit sicut magister eius.

II. Secundo in verbo proposito commendatur Christus a dicti soliditate, propter quam est firmi ter credendus, cum subdit: quia verax es. Est igitur Christus firmiter credendus ratione suae veritatis triplici de causa: primo, quia habet veritatem purae intentionis in cordis cogitatione: secundo, quia habet veritatem rectae locutionis in oris eruditione: tertio, quia habet veritatem honestae conversationis in operis ostensione.

Primo credendum est Christo, quia habet veritalem purae intentionis in cordis cogitatione: unde Proverbiorum octavo : Veritatem meditabitur guttur meum, et labia mea detestabuntur impium.

Guttur meum, non materialis carnis, cum ad illud non pertineat meditari, sed scrutinii spiritualis: meditabitur veritatem, per simplicitatem intentionis, rectitudinem cogitationis et puritatem affectionis, relinquendo omnem falsitatem vitiositatis et deceptionis, ut sit cor rectum et bene ordinatum; et labia mea detestabuntur impium, per rectitudinem veri: qua rectitudine zeli carent illi qui accipiendo personas maxima peccata illorum quos carnaliter et private diligunt, non detestantur, immo excusant et alleviant, sed minima peccata aliorum, qui eis displicent, incusant et aggravant. Quod magnum, immo maximum peccatum perversitatis iustus David profitetur non esse in se, cum dicit : Iustitiam tuam non abscondi in corde meo, veritatem et salutare tuum dixi.

Secundo credendum est Christo, quia habet veritatem rectae locutionis in oris eruditione: et hoc testatur ipsa Veritas Ioannis octavo : Quis ex vobis arguet me de peccato? Si veritatem dico vobis, quare non creditis mihi? inquit ipse Christus. -

Quis ex vobis arguet me de peccato? quasi diceret: nullas, propter immunitatem culpae totalis et honestatem vitae et perfectionem scientiae. Nam sine peccato (est) confeplus, quia sine virili semine, sed Spiritus sancti virtute: sine peccato natus, quia sanctitate sratiae repletus: sine peccato conversatus, eo quod peccatum non fecit, nec inventus est dolus in ore eius . Si veritatem dico vobis, propter plenitudinem scientiae, qua non possum fallere nec falli: quare non creditis mihi per intellectus captivationem ? quasi diceret: cum praedicatio alicuius non debeat contemni nisi ratione multitudinis culpae, aut ratione dehonestatis vitae, aut ratione simplicitatis ignorantiae. Cum ergo ego habeam immunitatem culpae, perfectionem vitae et plenitudinem scientiae; deberetis credere, quia in hoc natus sum et ad hoc veni in mundum, ut testimonium perhibeam veritati, secundum illud Ioannis decimo octavo: contra aliquos, qui malunt studere carnali amicitiae et magnatibus placere quam assistere veritati et iustitiae, ad hoc ut eleventur et honorentur, cum certe gloriosius sit deiici cum veritate, quam magnificari cum. falsitate.

Tertio credendum est Christo propter veritatem honestae conversationis in operis ostensione: unde Ioannis decimo quarto : Ego sum via et veritas et vita. - Quia, secundum Bernardum, " ardere est parum, lucere vanum, sed utrumque perfectum "; ideo Christus, in quo est omnimoda perfectio, inquit: Ego sum via, in exemplo per honestatem vitae; et veritas, in documento per claritatem sapientiae: et vita, in praemio per aeternitatem gloriae. Et sic est Christus via, per quam vis ire per exemplum vitae; et veritas, quam vis invenire per documentum doctrinae; et vita, in qua vis manere per praemium gloriae; et ita exponit beatus Augustinus , qui super hunc locum ita dicit: " Christus est via ad gradiendum, veritas ad inveniendum et vita ad permanendum ". III. Dicit ergo: Magister, scimus, quia verax es: et sequitur: et viam Dei in veritate doces; ubi tertio Christus commendatur ab utilitate dicti, propter quam sinceriter est diligendus. Unde Christus sinceriter est diligendus ratione utilitatis istius documenti propter triplicem rationem, eo quod docet: primo, veraciter respectu credendorum; secundo, delectabiliter respectu promissorum; tertio, efficaciter respectu operandorum. Per primum excluditur erroris falsitas: per secundum, orbis volubilitas: per tertium, cordis tepiditas.

Primo docet Christus veraciter respectu credendorum contra erroris falsitatem: de hoc dicitur in Psalmo : Dirige me in veritate tua et doce me, quia tu es Deus, salvator meus, et te sustinui tota

die. - Fidelis Propheta David inquit in persona veri poenitentis: Dirige me, per omnis erroris amotionem. Nam ille bene dirigitur, qui omnem errorem tam intellectus in credendo quam affectus in diligendo et etiam effectus in operando a se excludit: in veritate tua, per divini splendoris infusionem, ut, amota pravitate erroris devii, introducatur habitus virtutis fidei ; unde divina veritas nihil aliud est quam divinus splendor fidei: et doce me, praedicationis sive lectionis eruditionem: quiatu es Deus, creando per potentiam, et ideo admirandus humiliter: salvator meus, redimendo per clementiam, et ideo diligendus sinceriter: et te sustinui, serviendo per obedientiam diligenter: tota die, continuando per perseverantiam finaliter. Hoc autem perfectum documentum commendat sanctus David, cum dicebat : Beatus homo, quem tu erudieris, Domine, et de lege tua docueris eum.

Secundo docet delectabiliter respectu promissorum contra orbis volubilitatem sive delectabilitatem: et de hoc dicitur Matthaei quinto : Aperiens os suum, docebat eos, dicens: Beati, pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum.

Audiant reverenter clerici et praelati, qui se discipulos Christi gloriantur, unde christiana doctrina sumat exordium: auscultent diligenter Religiosi sive Evangelii professores, quale sit evangelicae perfectionis fundamentum. Beati, inquit, pauperes spiritu: et propter hoc paupertas, quae ab omnibns saeculariter viventibus cum timore fugitur, a viris perfectis cum honore vel amore suscipitur et debet suscipi, eo quod tanquam primarium fundamentum evangelicae doctrinae in praesenti perficit et consummat: propter quod dicit: Beati, pauperes spiritu: et tanquam perfectum complementum christianae vitae in futuro magnificat: ideo subdit: quoniam ipsorum est regnum coetorum. O sacratissima virtus et omni laude dignissima 1 paupertas ! quis tibi valeat dignas gratiarum laudes impendere, quae solo tuo commercio terrenos et miseros homines ad tantam honoris excellentiam extollis, ut eos heredes regni caelorum instituas? Exponitur tamen hoc verbum: Beati, pauperes spiritu, dupliciter: primo, nihil se reputare: et sit,pauperes spiritu sunt veri humiles, qui non habent inflatum spiritum, sed quasi nihil in spiritualibus se esse reputant. Vel secundo: pauperes spiritu, id est voluntarie, non coacte, qui renuntiaverunt rebus mundanis, non coacti necessitate, sed ducti voluntate, ut, amota avaritia, quae est radix omnium malorum , inseratur paupertas, quae. est primarium fundamentum omnis boni. Ratione huius veri documenti convenit Christo illud Malachiae secundo: Lex veritatis fuit in ore eius.

Tertio docet efficaciter respectu operandorum contra cordis tepiditatem; propter quod dicitur in Psalmo : Docebit mites vias suas. - Viae Domini sunt bonae operationes, quas Christus in hoc munda corporaliter exercuit, quae nomine viarum appellantur, eo quod, sicut per viam graditur homo ad propriam civitatem, sic per bonam operationem perducitur homo ad caelestem patriam. Has vias docet Dominus mites, interius neminem despiciendo, et humiles, exterius neminem offendendo, iuxta suum testimonium, Matthaei undecimo: Discite a me, quia mitis sum et humilis corde, quando suo exemplo erudiuntur ad bene operandum. Nam " omnis Christi actio est nostra instructio ". Rogemus ergo Dominum etc.