INSTRUCTIO 357

perstiterit, matrimonialia officia non attrectaverit, audiri amplius non debeat. Etenim qui liber a coactione metuve, facultate et op- portunitate reclamandi non utitur, censetur consentire, et ratificare quod antea invitus atque adverso animo fecerat. (1) Unde in primis erit inquirendum, utrum accusatio tempore, uti dicitur, utili facta sit; et si hoc iam fluxerit, quaerendum erit, quanam de causa hoc acciderit, ut iudicari possit, utrum accusatio admittenda an reiicienda sit. Secundo prae oculis habendum erit, solummodo metum gravem, qui nempe in virum constantem cadat, matrimonium dirimere , et consequenter ad hune metum exquirendum omnes sive moderatoris actorum sive defensoris matrimonii investigationes esse dirigen- das. (2) Porro gravitas timoris oritur ex natura minarum, ex quali- tate tum eorum a quibus illae proficiscuntur, tum eorum qui eas passi dicuntur. Ista tria itaque erunt praesertim investiganda.

36. Circa primum sedulo inquirendum, utrum qui de adhibita coactione accusantur, ita consueverint agere cum persona , quae coacta dicitur, ut gravem atque molestam eidem redderent dome- sticam, et familiarem cohabitationem ; quaenam fuerint in specie molestiae eidem illatae; utrum verba gravi indignatione plena ad- hibita, intentata haereditatis privatio, eiectio e paterna'domo, an addita etiam verbera.

Circa secundum considerandum est, utrum qui -de illata vi metuve accusantur, patria potestate et auctoritate pollerent, an qui vim metumve passi sunt, nullatenus iisdem subiecti fuerint ; quae ratio vis inferendae, magna ne ex matrimonio propriae domui utilitas aut decus obventurum? quae indoles vim inferentium, quae conditio, qui mores; qua ratione familiam regere consueverint; utrum ad iracundiam et violentiam ita essent proclives, ut facile quod

(1) Haec concordant cum Gap. Ad id iuste incusso contractum ipso iure nul-

21 De Sponsalibus, ubi traditur quod lum esse atque invalidum, ceteris omis-

mulier quamvis undecim annos habens sis, scatet ex cap. Cum locum lé De

ab initio invita fuisset ei tradita et Sponsalibus - ibi - «Cum locum non ha-

retinens ; tamen quia postmodum per » beat consensus, ubi metus vel coactio

annum et dimidium sibi cohabitans con- » intercedit, necesse est, ut ubi assensus

sensisse videtur, ad ipsum est cogenda » cuiusque requiritur, coactionis materia

redire : nec de cetero recipiendi sunt » repellatur. Matrimonium autem solo

testes, si quos memorata mulier ad pro- » consensu contrahitur : et ubi de ipso

bandum quod non consenserit in eum- » quaeritur plena debet securitate ille

dem, nominaverit producendos, cum mora » gaudere, cuius est animus indagandus,

tanti temporis huiusmodi probationem » ne per timorem dicat sibi placere, quod

excludit. » odit, et sequatur exitus , qui de in-

(2) Matrimonium ex gravi metu in- » vitis solet nuptiis provenire. »