APPENDIX X.

3 6 9

CIRCA OFFICIUM IUDICIS ECCLESIASTICI IN EXSECUTIONE PIARUM VOLUNTATUM

SEU PIARUM DISPOSITIONUM.

Indole piorum legatorum in se

inspecta, utraque potestas cum c i -

vi l is , tum ecclesiastica, unaquaeque

pro sua ratione, in piarum volun-

tatum implementum ius dicere p o -

test , prout etiam communior Inter-

pretum fert sententia.

Quod ipsi romani ethnici, iuris

quidem consult iss imi , innuerunt.

Namque Ulpianus, in Libro 4 Quae-

stionum , loquens de bonae fidei

possessore haereditatis, <jui defun-

c t o testatori extruxerat monumen-

tum conditionis testamentariae im-

plendae gratia: ablata ei postea

haereditate sibi retinere posse ait,

vel eidem reddendos fore sumptus

rei gestae, hanc generalem rationem

reddens : « quamvis enim stricto iure » nulla teneantur actione haeredes ad

» monumentum faciendam , tamen * principali, vel pontificali auctori-

» tate compelluntur ad obsequium su-

» premae voluntatis. » I. 50 ff. de

haereditatis petitione.

Ius enim dicere potest hac in

re civilis potestas, quia ad ipsam

generatim spectat testamenta nosce-

re, et defunctorum voluntates exse-

cutioni mandare. Ad potestatem pa-

riter ecclesiasticam pertinet piarum

voluntatum defensionem suscipere,

ac haeredes in earumdem volunta-

tum obsequium compellere. In iis

enim omnibus quae pietatem p r o -

pius spectant vindex debet esse

Episcopus.

Adiunctis autem inspectis quae

concomitari solent legata pia. Iudex

ecclesiasticus admodum vigilantior

esse oportet. Namque nulla saepe

persona adest, quae uti par est l e -

gatarium repraesentet, aut insistat

pro piae voluntatis implemento;

neque raro contingit ut, haeredibus

officii sui parum sol l ic i t is , defun-

ctorum voluntas in causae piae d e -

trimentum negligatur.

Quin imo saepissime dantur t e -

stamenta avi causas pias super qu i -

bus magna saltem ex parte i u -

dex civilis silere d e b e t , sive ob

personas haeredum quae e x e m -

ptae sint a laica iurisdictione (1),

sive ob modum quo testamentum

fuit confectum (2), sive ob m a -

(l) Nemo praesumat Clericum apud Iudicem saecularem pulsare. Ex can. Cle- ricum caus. Ii q. i.

(2) In Testamentis ad causas pias consideratur solummodo ius naturale et di* vinum, legales autem solemnitates non aestimantur, prout Auctores tradunt, et S. Rota recent, par. 8 dec. 166 n. 5; et part. i tom I. decis. 321 n. 2, ubi sub-

acta , tom. Il, fase. XVIII. 24