relictum : sanctissimos vero locorum

Episcopos universas res, quae omni-

bus piis causis, ut dictum est, assi-

gnatae sunt, cum fructibus et acces -

sionibus medii temporis ei memorato

lucro vindicare, quaeque testator di-

sposuit implere; scientes quod si ne-

gligentes fuerint, de his omnibus Deo

rationem reddituri sint. Si tamen san-

ctissimus locorum Episcopus aliquid

eorum quae a nobis dicta suni, inter-

miserit, liceat etiam sanctissimo illius

Metropolitano ea exigere et implere.

Cuicumque vero etiam alii licentia sit

quaestionem illam movendi, atque ope-

ram dandi, ut omnibus modis piae

tales causae impleantur.»

Itaque ad effectum iugiter exsecu-

tioni mandandi omnes pias fidelium

dispositiones ex. Tridentino Conci-

l i o , Episcopo ius est visitandi h o -

spitalia , collegia quaecumque, ac

confraternitates laicorum , etiam

quas scholas sive quocumque n o -

mine vocant , eleemosynas montis

pietatis, et charitatis, et generatim

pia loca omnia quae in propria

dioecesi sunt quomodocumque nun-

cupentur , exceptis iis dumtaxat

quae sunt sub immediata Regum

protectione. Eiusmodi autem ius

pia loca visitandi, quod Tridentinum

APPENDIX x. 373

Episcopis expresse tribuit ad ef fe-

ctum de quo diximus iam ex iure

iisdem competebat , ut eruitur ex

cap. de Xenodochiis 3 de Relig, do-

mib., quae dispositio insuper fuit

ampliata in concilio Viennensi iuxta

Clem. de Relig, domib. c. 2 Quia

contingit, in qua iniunctum fuit Or-

dinariis locorum, u t , etiamsi loca

praedicta exemptionis privilegio m u -

nita consisterent eorum Rectores non

exemptos propria auctoritate; exem-

ptos vero et alios privilegiatos A p o -

stolica auctoritate ad piarum disposi-

tionum implementum compellerent.

Concilium autem Tridentinum e ius -

modi iura uberius declaravit. Quare

Fagnanus in citat. cap. 3 de Relig,

domib. num. 7, scripsit: « Conclude

» igitur haec omnia esse sub manu

» Episcopi , et ad illius d ispos i t io-

» nem pertinere: non quidem ut ad

» Episcopum spectet dominium red-

» d i tuum. . . . sed ut illorum reddi-

» tus curet expendendos in usus ad

» quos sunt deputati. »

Quamvis autem Fagnanus loc.

cit. n. 10 et seqq. distinguat loca

pia religiosa seu ecclesiastica, quae

scilicet fundata sint Episcopi aucto-

ritate iuxta cap. 4 de Religios. do-

mibus (1 ) , ab aliis locis , quae pia

(1) Vario nomine appellantur in iure loca ad divinum cultum destinata, et pro eorumdem natura diversis subiiciuntur legibus, aut fruuntur privilegiis. Loca .sacra ea dicuntur quae speciali ritu et benedictione publico Dei cultui perpetuo dicantur, vel fidelium cineribus condendis sacrantur. Caetera loca , quae non sacra sed pia dicuntur, alia sunt religiosa seu ecclesiastica, et ea sunt quae auctoritate Ecclesiae eriguntur, ex. gr. xenodochia, nosocomia , seminaria, coenobia , sodal i t ia: similia autem loca quae a laicis fundantur non interveniente Ecclesiae auctoritate, d icun- tur loca simpliciter pia aut pia laicalia aut etiam privata. Eiusmodi pia loca laicalia non gaudent immunitate ecclesiastica, neque bona eorumdem, ecclesiastica