INSTRUCTIO 379

ARTICULUS III .

DE IMPEDIMENTO VIS ET METUS.

§. 36. Circa impedimentum quod vis et metus dicitur, ante omnia

advertendum occurrit, neminem a iure admitti ad matrimonium ex hoc capite impugnandum nisi qui violentiam et coactionem passus dicitur, reiici vero eum, qui per longum tempus in matrimonio vi- xerit, dummodo eidem libertas et opportunitas reclamandi non de- fuerit; ita ut si liber iam a metu, sua sponte in coniugali domo perstiterit, matrimonialia officia non detrectaverit, audiri amplius non debeat. Etenim .qui liber a coactione metuve, facultate et op- portunitate reclamandi non utitur, censetur consentire, et ratificare quod antea invitus atque adverso animo fecerat. Unde in primis erit inquirendum, utrum accusatio tempore, uti dicitur, utili facta sit; et si hoc iam fluxerit, quaerendum erit quanam de causa hoc acciderit, ut iudicari possit utrum accusatio admittenda an reii- cienda sit. Secundo prae oculis habendum erit, solummodo metum gravem, qui nempe in virum constantem cadat, matrimonium diri- mere, et consequenter ad hunc metum exquirendum omnes sive mo- deratoris actorum sive defensoris matrimonii investigationes esse dirigendas. Porro gravitas timoris oritur ex natura minarum, ex qualitate tum eorum a quibus illae proficiscuntur, tum eorum qui eas passi dicuntur. Ista tria itaque erunt praesertim investiganda.

§. 37. Circa primum sedulo inquirendum , utrum qui de adhibita

coactione accusantur , ita consueverint agere cum persona quae coacta dicitur, ut gravem atque molestam eidem redderent dome- sticam et familiarem cohabitationem ; quaenam fuerint in specie molestiae eidem illatae; utrum verba gravi indignatione plena ad- hibita, intentata haereditatis privatio, eiectio e paterna domo, an addita etiam verbera.

Circa secundum considerandum est, utrum qui de illata vi metuve accusantur, patria potestate et auctoritate pollerent, an qui vim metumve passi sunt, nullatenus iisdem subiecti fuerint, quae ratio vis inferendae, magna ne ex matrimonio propriae domui utilitas, aut decus obventurum? quae indoles vim inferentium, quae conditio, qui mores; qua ratione familiam regere consueverint; utrum ad iracundiam et violentiam ita essent proclives, ut facile,