BENEFICII . 38S

IH. Elapso utili tempore ad appellandum, sententiam in rem

iudicatam transire quae pro veritate habetur.

IV. Colliges denique, Clericum Beneficium possidentem si ha-

bitu et tonsura non incedat ipso facto Beneficio privari interve-

niente ministerio Iudicis, qui declaret eum incidisse in poenam (1) .

CAPPELLANIAE.

Die 19 Decembris 1868.

C o m p e n d i u m f a c t i . Ioannes anno 1694 suo testamento in-

stituit haeredes universales Iosephum Martham et Eufrasiam

descendentes ex Aloisio N. et Laurentia sorore eiusdem testa-

toris ac praeterea nonnulla bona legavit cuidam piae Sodalitati

hac adiecta lege: ex omnibus bonis piae Sodalitati relictis-perpe-

tuum iuspatronatus constituo pro meis haeredibus, eorumque filiis

» cem dies a die scientiae, quae vere » habita sit, ita rationabiliter commise- » rando partes litigantes, quibus ex ne- » gligenlia seu ex collusione Procurato- r i s , istud notabile parari solet prae- » iudicium non appellando infra legitima » tempora.»

Notatu dignissima videntur ea, quae paullo post subdit idem Auctor de effectu huius aequitatis: namque etsi, illi, qui proprio veroque sensu contumax dici non possit ex aequitate conceditur appellandi facultas per decem dies a tempore verae scientiae sententiae, attamen haec fa- cultas non impedit sententiae exsecu- tionem; ideoque male ratiocinatur ali- quis hoc modo, prout idem Cardinalis notat: «Certa est regula, ut totum id, » quod fiat super exsequuliorie sententiae » appellabilis, pendente termino ad ap- » pellandum, dicitur attentatum: sed in » contumace terminus ad appellandum » est totum tempus, in quo scientiam

» certam non habeat: ergo totum id quod » hoc tempore gestum sit, dicendum est » attentatum.» Notat autem idem Auctor, huius argumenti fallaciam consistere in minore propositione, cum id tempus non sit terminus qui de iure competat, ideoque impediat quominus sententia transeat in iudicatum; sed sit quaedam habilitatio ex aequitate inducta a stylo, ut fieri possit extra terminum id quod de stricto iure fieri non possit.

Quod attinet ad novam audientiam petendam post decem dies in causis agi- tatis penes SS. Congregationes, confer quae deduximus in Vol. III. pag. 251.

(1) Circa discrimen quod intercedat inter sententiam declaratoriam et con- demnatoriam nonnulla innuimus in Vol.l. pag. 463. Circa poenas quibus Clerici obnoxii sunt qui non incedunt habitu et tonsura vid. Appendicem XI. in prae- senti fasciculo.