390 LITTERAE

locum oportere. Expetunt vero atque omni ope contendunt ca- pessere res publicas et ad gubernacula sedere civitatum, quo sibi facilius liceat ad has doctrinas dirigere leges moresque fingere populorum. Ita passim catholicum nomen vel aperte petitur, vel occulte oppugnatur: magnaque cuilibet errorum perversitati permissa licentia, multis saepe vinculis publica ve- ritatis christianae professio constringitur.

His igitur tam iniquis rebus, primum omnium respicere se quisque debet, vehementerque curare, ut alte comprehensam animo fidem intenta custodia tueatur, cavendo pericula, nomi- natimque contra varias sophismatum falladas semper armatus. Ad cuius incolumitatem virtutis illud etiam perutile, et magno- pere consentaneum temporibus iudicamus, studium diligens, ut est facultas et captus singulorum, in christiana doctrina ponere, earumque rerum, quae religionem continent, quasque assequi ratione licet, maiore qua potest notitia mentem imbuere. Cumque fidem non modo vigere in animis incorruptam, sed assiduis etiam incrementis oporteat augescere, iteranda persaepe ad Deum est supplex atque humilis Apostolorum flagitatio, adauge nobis fidem (1).

Verum in hoc eodem genere, quod fidem christianam attingit, alia sunt officia, quae observari accurate religioseque si salutis semper interfuit, hac tempestate nostra interest maxime. - Ni- mirum in hac, quam diximus, tanta ac tam late fusa opinionum insania, profecto patrocinium suscipere veritatis, erroresque ex animis evehere, Ecclesiae munus est, idque omni tempore san- cteque servandum, quia honor Dei, ac salus hominum in eius sunt tutela. At vero, cum necessitas cogit, incolumitatem fidei tueri non ii solum debent qui praesunt, sed quilibet tenetur fidem suam aliis propalare, vel ad instructionem aliorum fide- lium sive confirmationem, vel ad reprimendum infidelium in- sultationem (2). Cedere hosti, vel vocem premere, cum tantus undique opprimendae veritati tollitur clamor, aut inertis hominis est, aut de iis, quae profitetur, utrum vera sint, dubitantis. Utrumque turpe, atque iniuriosum Deo : utrumque cum singu- lorum tum communi saluti repugnans : solis fidei inimicis fru- ctuosum, quia valde auget remissior proborum opera audaciam improborum. - Eoque magis christianorum vituperanda se-

(1) Luc. XVIII, 5.

(2) S. Thom. II-II Quaest, III , art . II , ad 2.