394 EPISTOLA ENCYCLICA

eo sane consilio, ut, Ecclesiae reservatis sacramenti rationibus, con- tractum tradant in potestatem arbitriumque principum civitatis. - Etenim non potest huiusmodi distinctio, seu verius distractio, pro- bari ; cum exploratum sit in matrimonio christiano contractum a sacramento non esse dissociabilem ; atque ideo non posse contractum verum et legitimum consistere, quin sit eo ipso sacramentum. Nam Christus Dominus dignitate sacramenti auxit matrimonium; matri- monium autem est ipse contractus, si modo sit factus iure. - Huc accedit, quod ob hanc caussam matrimonium est sacramentum, quia est sacrum signum et efficiens gratiam, et imaginem referens my- sticarum nuptiarum Christi cum Ecclesia. Istarum autem forma ac figura illo ipso exprimitur summae coniunctionis vinculo, quo vir et mulier inter se conligantur , quodque aliud nihil est, nisi ipsum matrimonium. Itaque apparet, omne inter christianos iustum con- iugium in se et per se esse sacramentum: nihilque magis abhor- rer e a veritate, quam esse sacramentum decus quoddam adiunctum, aut proprietatem allapsam extrinsecus, quae a contractu disiungi ac disparari hominum arbitratu queat. - Quapropter nec ratione efficitur, nec teste temporum historia comprobatur potestatem in matrimonia christianorum ad principes reipublicae esse iure tradu- ctam. Quod si hac in re alienum violatum ius est, nemo profecto dixerit esse ab Ecclesia violatum. !

Utinam vero Natur alistarum oracula, ut sunt plena falsitatis et iniustitiae, ita non etiam essent fecunda detrimentorum et calami- tatum. Sed facile est per vider e quantam profanata coniugia perniciem attulerint; quantam allatura sint universae hominum communitati.- Principio quidem lex est provisa divinitus, ut quae Deo et natura auctoribus instituta sunt, ea tanto plus utilia ac salutaria expe- riantur, quanto magis statu nativo manent integra atque incommu- tabilia; quandoquidem procreator rerum omnium Deus probe novit quid singularum institutioni et conservationi expediret, cunctasque voluntate et mente sua sic ordinavit, ut suum unaquaeque exitum convenienter habitura sit. At si rerum ordinem providentissime constitutum immutare et perturbare hominum temeritas aut impro- bitas vel i t , tum vero etiam sapientissime atque utilissime insti- tuta aut obesse incipiunt, aut prodesse desinunt, vel quod vim iu- vandi mutatione amiserint, vel quod tales Deus ipse poenas malit de mortalium superbia atque audacia sumere. Iamvero qui sacrum esse matrimonium negant, atque omni despoliatum sanctitate in rerum profanarum coniiciunt genus, ii pervertunt fundamenta na- turae, et divinae providentiae tum consiliis repugnant, tum insti- tuta , quantum potest, demoliuntur. Quapropter mirum esse non