EPISTOLA ENCYCLICA 3 9 5

debet, ex huiusmodi conatibus insanis atque impiis eam generari malorum segetem, qua nihil est saluti animorum, incolumitatique reipublicae perniciosius.

Si consideretur quorsum matrimoniorum pertineat divina insti- tutio, id erit evidentissimum, includere in illis voluisse Deum uti- litatis et salutis publicae uberrimos fontes. Et sane, praeter quam quod propagationi generis humani prospiciunt, illuc quoque perti- nent , ut meliorem vitam coniugum beatioremque efficiant ; idque pluribus caussis , nempe mutuo ad necessitates sublevandas adiu- mento, amore constanti et fideli, communione omnium bonorum , gratia Caelesti, quae a sacramento proficiscitur. Eadem vero plu- rimum possunt ad familiarum salutem ; nam matrimonia quamdiu sint congruentia naturae, Deique consiliis apte conveniant, firmare profecto valebunt animorum concordiam inter parentes, tueri bonam institutionem liberorum , temperare patriam potestatem proposito divinae potestatis exemplo, filios parentibus,^ famulos heris facere obedientes. Ab eiusmodi autem coniugiis expectare civitates iure possunt genus et sobolem civium qui probe animati sint , Deique reverentia atque amore assueti, sui officii esse ducant iuste et le- gitime imperantibus obtemperare , cunctos diligere , laedere ne- minem.

Hos fructus tantos ac tam praeclaros tamdiu matrimonium re- vera genuit, quamdiu munera sanctitatis unitatis, perpetuitatisque retinuit, a quibus vim omnem accidit frugiferam et salutarem ; ne- que est dubitandum similes paresque ingeneraturum. fuisse, si sem- per et ubique in potestatem fidemque fuisset Ecclesiae, quae illo- rum munerum est fidissima conservatrix et vindex. - Sed quia modo passim libuit humanum ius in locum naturalis et divini supponere, deleri non solum coepit matrimonii species ac notio praestantissimi, quam in animis hominum impresserat et quasi consignaverat na- tura; sed in ipsis etiam Christianorum coniugiis, hominum vitio , multum vis illa debilitata est magnorum bonorum procreatrix. Quid est enim boni quod nuptiales afferre possint societates, unde absce- dere christiana religio iubetur, quae parens est omnium bonorum, maximasque alit virtutes, excitans et impellens ad decus omne ge- nerosi animi atque excelsi ? Illa igitur semota ac reiecta , redigi nuptias oportet in servitutem vitiosae hominum naturae et pessi- marum dominarum cupiditatum, honestatis naturalis parum valido defensas patrocinio. Hoc fonte multiplex derivata pernicies , non modo in privatas familias, sed etiam in civitates influxit. Etenim salutari depulso Dei metu, sublataque curarum levatione, quae nus- quam alibi est quam in religione christiana maior, persaepe fit, quod