VASTEN. 397

Neque officit quod coniuges coram iudice matrimonii in- consummationem affirmantes, addiderint etiam numquam Mariam Florentiam in domum viri pedem intulisse, cum e contra aliqui ex testibus fateantur illam bis, matre aliisque de familia comitantibus, in agros patris Florinthi ad opus faciendum venisse eiusque domum ut cibum sumeret statuta hora una cum ceteris operariis fuisse ingressam. Siquidem testes qui coniugum depositiones audientes huiusmodi cir- cumstantias commemorarunt, quique proinde maiorem sibi vindicant fidem, insimul retulerunt Mariam Florentiam plu- ries ne ad agros viri excolendos una cum suis accederet, morbum simulasse ac nonnisi coactam bis accessisse, sed nusquam a magno comitatu fuisse divulsam, nec solam man- sisse cum viro, adeo ut ita ipsimet qui aderant et numquam oculos ab ea obduxerant de illius erga virum repugnantia testimonium edant et quamlibet consummationis matrimonii suspicionem excludant. Insuper si exinde fides coniugum depositionibus habenda labefactari velit, haud rationes deesse putat quibus ab eis mendacii et periurii nota removeri pos- sit. In primis enim perpendendum est eosdem coniuges de matrimonii inconsummatione fuisse interrogatos eorumque scopum fuisse illam asserere, ac proinde verba ab eis pro- lata, attento contextu, ita sumenda videntur ut intelligan- tur, numquam mulierem in domum sponsi venisse ad effe- ctum cohabitandi vel maritalem actum explendi. Accedit quod cum mulier per breve temporis spatium ut cibum cum aliis sumeret domum viri ingressa fuerit, non incongrue teneri possit, vel id eorum memoria excidisse, vel eos vo- luisse affirmare numquam sponsam ad maritum invisendum eius domum ingressam fuisse. Ceterum cum aliunde satis superque ex superius allatis de eorum veracitate constet, priusquam gravissimum crimen illis appingamus, pronum videretur prolata verba ita intelligere ut eorum existimatio salva maneat.

In vado posita matrimonii inconsummatione, pauca de dispensationis causis edicens, meminit vulgatum esse apud