Quaestio LXXII.

Utrum esse In rebus et esse ubique conveniat Deo ab aeterno,

vel ex tempore ?

Juxta hoc ulterius quaeritur, Utrum esse in rebus et esse ubique conveniat Deo ab aeterno vel ex tempore ?

Et videtur, quod ab aeterno: quia

1. Quandocumque est relatio causae ad causatum, tunc etiam est relatio causati ad causam, et e converso: quia relativa posita se ponunt, et perempta se perimunt: sed propter relationem causati ad causam, res dicitur esse ab aeterno in Deo: ergo multo magis propter relationem causae ad causatum, Deus dicitur esse in rebus ab aeterno.

2. Adhuc,, Deus dicitur esse ubique, quia virtutem continendi dat omni loco, et propter potestatem conservandi dicitur esse in omni re: ergo cum ab aeterno habuit hujusmodi potestatem, videtur quod ab aeterno sit ubique et in omni re.

3. Adhuc, Ab aeterno est in seipso: ergo est in omni re quae est ab aeterno: sed Deum esse ubique et in omni re, est esse in omni loco et in omni re quae est: ergo ab aeterno est in re et ubique.

In contrarium hujus est, quod 1. Cum dicitur, Deus est in omni re, significatur ambitus divinae essentiae, qui magnitudo ipsius est, et consignificatur effectus quae est conservatio rei in esse: effectus autem ille non est ab aeterno: quia non conservatur res in esse, nisi quae est: res autem non est ab aeterno: ergo nec Deus ab aeterno fuit in omni re.

2. Si forte velis dicere, ut quidam dixerunt, quod haec est vera, Deus est ubique ab aeterno, sed non haec, Deus est in omni re ab aeterno: quia cum dicitur, Deus est ubique ab aeterno, non significatur nisi ambitus divinae essentiae, quae de sui simplicitate habet quod est ubique, et hoc habet ab aeterno. Contra: Sicut in hac, Deus est in omni re, significatur ambitus divinae essentiae, et connotatur effectus conservationis ne in nihilum decidat quod a divina essentia factum

est: ita cum. dicitur, Deus est ubique, ambitus divinae essentiae significatur, quo nulli loco deest, et connotatur effectus quo omni loco confert virtutes loci, quae sunt continere, terminare, et salvare: hic autem effectus non est ab aeterno: ergo Deus nec ubique est ab aeterno.

Solutio. Meo judicio ambae falsae sunt, et haec scilicet, Deus est in omni re ab aeterno, et haec, Deus est ubique ab aeterno, sicut probant ultimae rationes.

Ad primum ergo dicendum, quod Deus non dicitur eodem modo esse in rebus, quo res dicuntur esse in ipso: quia cum res dicitur esse in Deo, per hoc non ponitur res esse in actu, sed esse in potentia et in praescientia Dei. Cum autem dicitur esse in rebus Deus, per effectum connotatum notatur res esse actu: unde propositio ista quae inducitur in objectione, Quandocumque est relatio causati ad causam, etc, intelligitur de causato existente in ratione causati, et in actu, et non intelligitur de causato non existente nisi in causa: relatio enim causati ad causam, est ex dependentia causati ad causam: non autem dependet nisi quando actu est: quando enim est in causa, tunc, ut dicit Anselmus, creatrix est essentia: creatrix autem essentia ad nihil dependet.

Ad aliud dicendum, quod non dicitur esse in rebus vel ubique a potentia conservandi, sed ab actu: actu autem non conservat nisi ex tempore.

Ad ultimum dicendum, quod haec est vera, Deus ab aeterno est in omni re quae est, quia ipse est in seipso. Et si infertur ex hoc, ergo est in omni re, incidit fallacia secundum quid ad simpliciter: quia cum dicitur, Deus est in omni re quae est, iste terminus, re, per implicationem positam circa ipsum, restringitur a, d standum pro aeternis tantum. Cum autem infertur, ergo est in omni re, stat pro omnibus absolute et pro aeternis et pro temporalibus.