AD ANIMADVERSIONES 407

egregios viros audiverit, tot plausus approbationesque retulerit, quot

Vincentius noster? Verum inter concordes has laudes Contrectator

advertit Dei Famulum animadversionem incurrisse confessarii sui, patris

nempe Ioannis Baptistae Conca ex Oratorio S. Philippi Neri, quem tamen

non abscondit magna existimatione Dei Famulum fuisse prosequutum.

Quid unius animadversiones inter tam unanimes hominum concentus?

Mutato heic agmine ad oppugnandam Dei Famuli institutionem alia

incedit via solertissimus Censor advertens, eam novum aliquid ac valde

arduum portendisse; nimirum ut institutiones omnes iam in Ecclesia

rite vigentes ad unum finem veluti coagmentaret atque dirigeret ad

fidem vivificandam, accendendam charitatem inter catholicos, eamque

propagandam inter haereticos et infideles totius mundi. Verum ab

exordio eius aequivocatio deprehenditur. Non enim Dei Famulus cogi-

tavit institutiones omnes iam in ecclesia vigentes ad unum finem col-

ligere, minusve praesumpsit eas dirigere, sed, ut iam dixi, vocavit

singulas personas, non institutiones cuiuscumque gradus, sexus ac con-

ditionis, etiam quae religiosis familiis nomen dederant, ut novis spiri-

tualibus emolumentis ad Ecclesiae bonum concurrerent. Quanta autem

diversitas adsit inter Dei Famuli propositum ac censori um assertum,

nemo est qui non videat. Siquidem in censorio asserto consequeretur,

Vincentium nostrum voluisse novam quamdam aggregationem instituere,

quae ceteris iam existentibus praeeminent, ut eas ad unum finem diri-

geret, quod quidem numquam Dei Famulus in mente habuit ac cogitavit.

Alterum vero nihil aliud efficit, nisi ut fideles omnes, etiam qui variis

vigentibus institutionibus nomen dederunt, de superiorum venia aliis

spiritualibus bonis pro posse et quatenus permittant leges institutorum,

quae amplexati sunt, concurrant, quemadmodum fit in tertio Ordine a

s. Francisco fundato ac a SSmo D. N. tam sublimibus enciclycis litteris

totius orbis fidelibus commendato. Ceterum etiam Dei Famulus, licet

novi ordinis institutor, tertio Ordini s. Francisci nomen dederat.

Cum autem Dei Famulus suae aggregationis adeptis quasdam chri-

stianae vitae normas dederit, uniuscuiusque conditioni convenientes, ex

se procidit altera aliati dilegmalis pars: « Si nihil huiusmodi praece-

pisset, in irritum ipsa institutio casura erat, ut accidit. » Hoc quidem

nimis facile Censor affirmat; at licet admitteretur tam praeclaram insti-

tutionem a Dei Famulo excogitatam in irritum cecidisse; non quidem ab

effectu dimetienda esset intrinseca eius bonitas atque utilitas, cum fere

quotidiana experientia videamus plura sanctorum opera, licet ad nobilissi-

mum finem directa ac animarum saluti maxime accommodata, propter quo-

rumdam indifferentiam vel iniustum quorumdam bellum in irritum cadere.