414 APPENDIX VII

tione de qua agimus, quasdam obligationes statutas esse, censuris quoque sancitas, quae plurimis in nationibus, aetate qua vivimus, applicari non possunt, ut lex non trahendi clericos causasve eccle- siasticas ad laica tribunalia; lex asyli, quae tum a Guberniis tum a fidelibus penitus ignoratur ; lex denunciandi sectariorum occultos duces et coriphaeos, quae multis in locis christiano populo vix dici posset ; et alia id genus. Eius- modi difficultates ex eo petuntur, tamquam ex suprema causa, quod Gubernia iura Ecclesiae non ad- mittant, legesque et consuetudi- nes hisce legibus adversae vi- geant.

His difficultatibus generice ob- iectis non potest breviter, nisi ge- nerice responderi ; atque respon- deo : I o eiusmodi obligationes no- vae non sunt in catholica Ecclesia, sed vetustissimae ; et Constitutio non solum eas obligationes non creavit, sed immo mitius quoad adiectas poenas egit ; poenas enim limitavit. 2° Si hae leges ser- Tari non possint ob conditiones penitus anormales, in quibus fi- deles populos reperiri contingat, non ideo legislator abstinere debet ab his legibus commemorandis inculcandisque; de talibus enim legibus agitur, quarum, saltem

pleraeque, ecclesiasticae discipli- nae fundamentum constituunt, et principiis quoque innituntur, quae cum Ecclesiae constitutione cohaerent. Fidelibus autem eccle- siasticisque viris perquam utile semper erit, ut cognoscant, quid ec- clesiastica disciplina exigat, ne pe- detentim putent, iure alios facere, quod contra Ecclesiae iura et ho- nestatem publicam publicumque bonum iniuria faciunt. 3° Falsum est, eas leges non posse in plu- rimis nationibus universim ser- vari. Variae enim sunt rerum ho- minunque conditiones in variis locis ; et quod uno in loco forte servari non possit vel aegre ad- modum possit servari, in multis aliis servabitur; praesertim si Episcopus sua vigilantia cogno- scat difficultates, si quae sint, se posse suo zelo superare, easdem- que superare aggrediatur (1). 4° In praxi autem, quid sit Confessariis agendum pro singulis rerum, ho- minum locorumque adiunctis, iam tradiderunt probati auctores, quum non agatur de re nova ; et firma maneant principia pruden- tiae moralis, quae suggerunt, qui- bus in adiunctis lex ecclesiastica non obliget, et quomodo Confes- sarii cum poenitentibus, sive scientibus, sive bona fide leges ignorantibus, sese gerere debeant.

(1) Attuli praeclarum quoddam exemplum in Vol. II, pag. 488et seqq. quod ex- hibuit Alexander Sperelli Episcop. Eugubinus in canonica iurisprudentia celebris.