SANCTI HILARII PICTAVENSIS EPISCOPI DE TRINITATE LIBRI DUODECIM.
14. Christi fides et mortis metum et vitae tollit taedium. 0036A
15. Haereticorum ingenium. ---Sed inter haec emerserunt 0036B supple,
36. Liber XII quae de Spiritu sancto confitenda sunt aperit. 0048C
28. Christus gestis Deum egit. ---Par etiam reliquae 0069A
7. Vox HOMOUSION qua necessitate suscepta. 0100C
10. Filii honor nil detrahit Patri. ---Dicturi autem 0103A
19. Jacob in lucta Deum vidit, non oculis corporis 0141B sed fidei. 0141C 0142A
8. Quid jam sibi tractandum proponat Hilarius. --- 0162A 0162B
19. Quid Scripturis de Deo edoctus sit Hilarius. --- 0171B 0171C 0172A al.
4. Quod natus homo Deus maneat, sensus jam non 0283B refugit. 0283C 0284A
262 6. Alia sunt dicta Christi nondum nati, alia 0285A nati et morituri, alia aeterni. 0285B
37. Unitas Patris et Filii non humano more cogitanda. 0308C Filii nativitas. 0309A
52. Fides vera haereticae adversa. ---Sed inter 0384B 0384C
10. Dictum est EX UTERO ad verae nativitatis ostensionem. 0439C 0440A
21. Filius etsi natus, semper tamen est, quia de 0446A Patre qui semper est. 0446B 0446C
27. De nato ante tempora dici nequit, ANTE QUAM NATUS EST, nec 0450B
32. Semper natus, semper esse animo sentitur. --- 0452C 0453A
40. Mundum Deus ab aeterno simul ac semet praeparavit. 0458B 0458C 0459A
55. Spiritus sanctus non est creatura. ---Et mihi quidem 0469A 0469B
36. But even now that we have proved what was the faith of the Apostle, the heretics think to meet it by the text, My soul is sorrowful even unto death639 St. Matt. xxvi. 38; St. Mark xiv. 34.. These words, they say, prove the consciousness of natural infirmity which made Christ begin to be sorrowful. Now, first, I appeal to common intelligence: what do we mean by sorrowful unto death? It cannot signify the same as ‘to be sorrowful because of death:’ for where there is sorrow because of death, it is the death that is the cause of the sadness. But a sadness even to death640 Usque ad mortem: up to, as far as death. The Latin gives more colour to this interpretation of Hilary than the English translation ‘even unto death.’ implies that death is the finish, not the cause, of the sadness. If then He was sorrowful even to death, not because of death, we must enquire, whence came His sadness? He was sorrowful, not for a certain time, or for a period which human ignorance could not determine, but even unto death. So far from His sadness being caused by His death, it was removed by it.
36. Tristem esse usque ad mortem quid.---Sed niti adversum apostolicae fidei demonstrationem haeretici videntur hoc dicto: Tristis est anima mea usque ad mortem (Matth. XXVI, 38), ut professio ejus, qui se tristem ait, naturae infirmitatem, per cujus conscientiam tristis coeperit esse, testetur. Ac primum humanae intelligentiae sensum interrogo, quid sit 0372A tristem esse usque ad mortem. Non enim ejusdem significationis est, tristem esse propter mortem, et tristem esse usque ad mortem: quia ubi propter mortem tristitia est, illic ipsa mors causa tristitiae est; ubi vero tristitia usque ad mortem est, mors non jam tristitiae est causa, sed finis. Qui ergo non propter mortem, sed usque ad mortem tristis est, quaerendum est unde sit tristis. Tristis autem non incerto neque indefinito humanae ignorantiae tempore, sed usque ad mortem. Adeo autem non propter mortem suscepta tristitia est, ut sit destituta per mortem.