Sacra Congregatio de Sacramentis 465

31^ - Iudex actorem et testem ad iusiurandum recipiens, eos, prouti

casus ferat, commonefaciat de sanctitate actus et de gravissimo delicto,

quod patrant peieratores, adnotando peculiarem gravitatem iurisiurandi

in subiecta materia, et periurii funestissimos effectus; item si pro qualitate

personarum opportunum hoc videatur, moneat de poenis quibus obnoxii

fiunt in foro Ecclesiae, qui falsum in iudicio iurati affirmant.

Poenae contra iurisiurandi violatores sunt: 1) interdictum personale,

si perrarus sit laicus: 2) suspensio, si clericus (can. 1743 § 3).

Has tamen poenas iudex ne ferat inconsulto Ordinario.

32. - Examen faciendum est a iudice, cui adsistant oportet defensor

sacrae ordinationis et notarius seu actuarius. In examine interrogationes

non ab alio quam a iudice, vel ab eo qui eius locum tenet, deferendae sunt.

Quapropter si a defensore sacrae ordinationis novae interrogationes parti

aut testi faciendae sint, bas non ipse eisdem intimet, sed iudici, vel eius

vicem gerenti, proponat, ut is eas actori aut testi deferat (can. 1773

§§1 , 2).

33. - Interrogationes proponendae dividuntur in generales et particu-

lares: priores ordinantur ad exquirendum de generalibus personae adiunctis,

hoc est de nomine, cognomine, parentibus, aetate, religione, conditione,

domicilio et necessitudine cum parte in causa; hae semper et omnibus

aeque sunt deferendae, nisi iudex existimet unam vel alteram esse in

casu particulari omittendam. Posteriores ordinantur ad veritatem eruen-

dam circa assertam coactionem aut etiam assertam nullitatis sacrae ordi-

nationis causam. Praeterea a teste semper exquirenda erit scientiae

causa, nempe unde, quando et quomodo ea quae asserit habeat cognita

(can. 1774).

34. - § 1. Interrogationes sint breves, non suggestivae, uti vulgo appel-

lantur, non plura complectentes, pertinentes ad causam de qua agitur,

testis intelligentiae accommodatae et vulgari sermone expressae (can. 1775).

§ 2. Actor et testes oretenus responsiones reddant. Non praemonean-

tur de interrogationibus faciendis, nec eis permittatur depositionem legere,

nisi, in anquo casu particulari, iudex opportunum censeat sinere ut pars

interrogata aliquod grave documentum legat, quod eius dicta comprobare

vel eius memoriam adiuvare valeat (can. 1776, .1777).

35. - § 1. Actoris aut testis responsio ex continenti redigenda est scripto

ab actuario, non solum quod ad substantiam spectat, sed etiam quod

attinet ad editi testimonii verba (can. 1778).

§ 2. Si verba referri non possunt, vel quia nimis praecipitanter prolata,

vel quia impropria et inter se non logice connexa, iudex dictabit responsio-

nem in actis redigendam.