470 Acta Apostolicae Sedis. - Commentarium Officiale.

civiles, neque superiores ecclesiastici, illis oppor tunum esse putent

deferre iu ramen tum; quod tes tantur pari ter Revmus Dicks, provicarius

apostolicus, et Revmus Vicarius apostol icus: « Notandum est, ait ille,

« quod indigenae huius regionis ad iu ramentum faciendum non videntur

« idonei, nec ad illud praes landum a magistratu civili admit tuntur ». Et

Vicarius apostolicus: « V u l'état d'infériorité intellectuelle et morale de

« nos indigènes, nous n 'avons pas cru prudent de faire prêter serment

« aux témoins indigènes dans ce procès ». Unde merito, ut dictum est,

Rosa Ja Marnale comparari potest puellae 11 aut 12 annorum, ideoque

praefatus metus, licet pro aliis regionibus forsan non habere tur ut gravis,

certo certius pro Rosa erat gravis.

Et haec omnia, quae dicta sunt, de metu, sufficienter probata sunt ex •

Actis processus. Habentur enim hac in re, praeter ipsam Rosam, duo

testes omni exceptione maiores, scilicet iudex ille indigena, qui par tem

habui t in ipsa emptione, et in omnibus tentaminibus quae adhibita sunt

ad extorquendum consensum Rosae ; porro hic dicit aper te : « Saepius

« eamdem obiurgavi, eique verbera minatus sum, eo fine ut matr imo-

« nium con t r ahe re t . . . Pa te t Jà Marnale t imore ad consentiendum addu-

« c tam fuisse ». Alter est pater Van Berkel missionarius, qui apprime

noverat to tum hoc negotium, sponsos et ambas familias, et qui, colli-

gens in sua memoria quidquid viderat, audierat , et ipse fecerat, et

quidquid post matr imonium secutum es t , dixit , sub f ide iurament i :

« Ex eis quae postea evenerunt, mihi persuasum est ipsam Ja , Marnale

« consensum reapse non dedisse, quia noluit To Bai in coniugem habere,

« e t etiamsi externum consensum dedisset, eumdem consensum nullum

«fuisse propter metum gravem paren tum et cognatorum ». Quorum

duorum testium attestat iones confirmantur a duobus aliis test ibus, To

Dit et Ja Virna, qui audierunt de ira et minis iudicis indigenae ; imo

confirmantur a novem aut decem reliquis testibus, qui unanimiter depo-

nun t Rosam virum suum noluisse; ex hoc enim recte concluditur eam,

si aliquo modo consensit in matr imonium, non consensisse nisi ex metu.

Quod si, quod att inet ad processum in hac causa factum et ad pro-

bat iones ibi deductas, aliquid desit illius rigoris qui in hoc sacro Tri-

bunali , praesertim ubi agatur de causis matr imonial ibus, exigi solet,

t r ibuendum est his plurimis obstaculis, rat ione personarum et locorum,

quae in regionibus missionum de quibus agitur, impediunt iudices eccle-

siasticos ne procedant secundum omnes leges et normas a S. Sede prae-

scriptas. Unde etiam his defectibus sapienter providerunt Regulae H. S. O.,

par. 113, ubi dicitur: « In cognoscendis causis matrimonialibus quae in

« locis missionum instructae sunt, etsi non observatae fuerint normae