474 LITTERAE

expers , e s s e ac v igere n e q u a q u a m debet, Eccles iae auctoritate sapientiaque posthabita.

Sequitur ut ad ea v e n i a m u s quae ex his, q u a s attigimus, opinionibus consectaria veluti proferuntur; in quibus si m e n s , ut credimus, non mala, at certe res carere suspic ione min ime videbuntur. - Principio en im ex ternum magis ter ium o m n e ab iis, qui christianae perfectioni adipiscendae studere velint, tam- q u a m superf luum, i m m o etiam minus utile reiicitur : ampliora, aiunt, atque uberiora nunc q u a m e laps is temporibus , in an imos fidelium Spiritus Sanctus influit charismata, eosque, medio ne- mine, docet arcano q u o d a m instinctu atque agit. - Non levis profecto temeritatis est vel le m o d u m metiri, quo D e u s c u m homin ibus c o m m u n i c e t ; id enim unice ex e ius voluntate pen- det, estque ipse m u n e r u m s u o r u m liberrimus dispensator. -Spi- ritus ubi vult spirat (1). Unicuique autem nostrum data est gratia secundum mensuram donationis Christi (2). - Ecquis au tem repetens Aposto lorum historiam, exordientis Eccles iae f idem, fortissimorum martyrum certamina et c a e d e s , veteres denique plerasque aetates sanct i ss imo rum h o m i n u m foecundis- s imas , audeat priora tempora praesentibus componere eaque affirmare minore Spiritus Sancti effusione donata? Sed, his omiss i s Spiritum Sanctum secreto i l lapsu in an imis iusto- r u m agere eosque admonit ionibus et impuls ionibus excitare, nul lus est qui ambigat ; id ni foret, e x t e r n u m quodvis prae- s idium et magis ter ium inane esset . « Si quis salutari,

« id est evangel icae praedicationi consentire posse confirmat, « absque i l luminatione Spiritus Sancti, qui dat o m n i b u s suavi- « tatern in consent iendo et credendo veritati, haeretico fallitur « spiritu » (3). Verum, quod etiam exper iendo nov imus , hae Sancti Spiritus admonit iones et impuls iones p lerumque , n o n s ine q u o d a m externi magisterii adiumento ac veluti compara- tione, persentiuntur. « Ipse, ad rem August inus , in bonis arbo- « ribus cooperatur fructum, qui et forinsecus rigat atque exco- « lit per quemlibet ministrum, et per se dat intrinsecus incre- « m e n t u m » (4). Scilicet ad c o m m u n e m l e g e m id pertinet, qua D e u s providentiss imus, uti homines p l erumque fere per homi-

(1) Ioann. 5, 8. (2) Eph. 4, 7. (o) Conc. Arausic. 2, can. 7. (4) De Grat. Christ, c. 19.