ENGOLISMEN. 487

viro, a Iudice vocaretur; id unice fecit, ne adversario, sic virum vocabat, prodesset. Sed eheu! inconsulta mulier! et qua ratione potuisses viro tuo prodesse, si certo scivisses, et argumentis probare potuisses matrimonium revera con- summatum fuisse? Nonne ex tuo te iudicas ore, dum talia vel improbe effaris ?

Alia omnino est causa inquirenda contumaciae mulieris. Sciebat enim callida mulier nonnulla adesse , quae si ipsi fuissent obiecta, victas manus dare debuisset. Nam cum Vir, in civili Tribunali , ipsa praesente , factum asseruisset non sequutae consummationis , non fuit ipsa mulier , quae rem silentio suo confirmavit, dam toto iure denegare debuisset ?

At me poenitet, dixisse quod mulier silentio suo rem confirmaverit : non silentio , sed apertissimis verbis- dicere debuissem. In supplici enim libello, quem civili Tribunali remittendum curavit, nedum supposuit matrimonium revera non fuisse consummatum ; sed huius rei causam in virum ipsum refundens, comprobandum assumpsit se eiusdem peti- tionibus satisfacere noluisse, quia nefanda petebat. At qui rei causam exponit, nonne rem ipsam confirmare censetur? Esto quod mulier non satisfecerit, quia vir iniqua petebat. At quid de causa, quando quaestio solum respicit factum, et factum iure supponitur quando de eiusdem causa inter partes disputatur? Sive igitur licita, sive nefanda petierit vir, hoc in themate manet probatum , mulierem scilicet satisfacere noluisse. Quomodo igitur consummavit si numquam satis- fecit ?

Nec satis; cum enim mulier rem totam narraret in qua- dam epistola , quam ad -Socrum misit , postquam retulerit verba, quibus in civili Tribunali vir factum asseruerat non sequutae consummationis , sermonem in suspenso reliquit, quin factum ipsum negaret, et quin causam eiusdem addu- ceret, cum tamen utrumque facere debuisset, quia epistolam ad seipsam defendendam conscribebat. Scio equidem hanc epistolam recognitam a muliere non fuisse; quippe in iudi- cium non comparuit. At si non recognovit mulier, admisit