490 CONSTITUTIO

etionis -adeoque finiendae controversiae ratio. Nam si de coemeterii, agatur quae solis religiosis familiis reservantur, ea plane ab Episcopi iurisdictione, proindeque a visitatione exempta sunt; cetera vero fidelium multitudini communia, quum uno ordine haberi debeant cum coemeteriis paroecialibus, iurisdictioni Ordinariorum subsunt indubitate, ac propterea optimo iure ab Episcopo visitantur, quem- admodum statuit Benedictus XIV in Constit. Firmandis VIII Idus Novembris MDCGXLIV. Haud absimili distinctione de locis piis quaestio dirimitur, ea secernendo quae exempta sunt ab iis quibus praeests Episcopus sive ordinario iure, sive delegato. De utrisque igitur, tum coemeteriis tum piis locis, sententiam Nostram paucis comple- ctimur pronunciantes: sacrorum canonum et constitutionum Aposto- licarum praescripta esse servanda.

Superioribus dubiis arcto iungitur nexu illud quo quaeritur an Episcopis subesse debeant scholae pauperum, quae elementares etiam primariae, puerorum nuncupantur; est enim sanctissimum docendi ministerium, et proximum piis locis ordinem tenent scholae de quibus agendum est.Quo illae pertineant ex ipso nomine dignoscitur; intendunt nimirum ad puerilem aetatem primis litterarum elementis primisque fidei veritatibus, ac morum praeceptis apte instituendam: quae quidem nstitutio omnibus est temporibus, locis et vitae generibus necessa- ria; ac multum habet momenti ad universae societatis humanae nedum singulorum hominum incolumitatem; ex puerili enim insti- tutione pendet, ut plurimum, qua quis ratione sit reliquae aetatis spatium acturus. Itaque quid a docentibus eo loci praecipue praes- tandum sit, sapienter Pius IX significavit scribens, u In hisce po- » tissimum scholis omnes cuiusque e populo classis pueri vel a teneris » annis sanctissimae nostrae religionis mysteriis ac praeceptionibus » sedulo sunt erudiendi et ad pietatem morumque honestatem, et » ad religionem civilemque vivendi rationem accurate formandi, n atque in iisdem scholis religiosa praesertim doctrina ita primarium n in institutione et educatione locum habere ac dominari debet, ut » aliorum cognitiones, quibus iuventus ibi imbuitur, adventitiae » appareant, » (1) - Nemo exhinc non intelligit istam puerorum insti- tutionem in Episcoporum officiis esse ponendam, et scholas, de quibus agitur, tam in urbibus frequentissimis, quam in pagis exi- guis inter opera contineri quae ad rem dioecesanam maxime per- tinent.

(1) Epist, ad Archiep. Priburg. Cum non sine maxima Xiv Iulii MDCCCLXÏV Aeta vol. 3.