tm APPENDIX I I I . praeter Canonistas quamplures, erui quoque ex Epistola decretali Eu- genii IV ad Archiepiscopum Can- tuari ensem.

Tunc enim verificantur simulta- nea illa verba Deuteronomii: Ipsi, idest Summus Pontifex, et eius fratres Cardinales, seu Cardinales ab ipso auctoritatem habentes, iu- dicabunt tibi iudicii veritatem. Eo- rum autem decisioni necessario pa- rendum esse aperte demonstrant verba sequentia: et facies quaecum- que dixerint, sequerisque eorum sententiam etc. Ideoque Congrega- tiones Cardinalium, quas Summi Pontifices, et praesertim Sixtus V. instituerunt ad causarum difficulta- tes ipsius Pontificis auctoritate co- gnoscendas et definiendas, sunt tam- quam filiae consistorii ab eo veluti fonte promanantes (1 ) .

Animadversione quoque dignum videtur quod declaratio legis ab eo facta, qui a principe seu legis con- ditore ius habet legem interpre- tandi, essentialiter non differt a lege declarata. Ergo eandem auctoritatem et obl ;gandi vim habet quam ipsa lex. Nam qui declarat novum ius non inducit, sed tantum detegit, quod prius latebat (2).

Ex litteris citatis Gregorii XIV, s. Congr. Concilii auctoritatem ha- bet scribendi nomine Pontificis; ergo dubitari nequit quod eius rescripta censeantur Papalia et Apostolica. Et confirmat constans praxis asser- tum: nam teste Garcia de Benefi- ciis, tomo 1. in praefatione, S. C. Congregatio sic rescripsit cuidam Abbatissae Messanensi: eadem ratio habenda est in his quae scribuntur a Cardinalibus S. C. Concilii Tri- dentini, nomine ipsius Congregatio- nis, ac si a Papa scripta essent.

Argumentis adductis consonat, quod s. Congregationis rescripta appellari consueverunt declaratio- nes, resolutiones, decisiones.

Declarare autem nihil aliud est, quam aperire seu manifestare su- per aliqua lege seu constitutione intellectum sive sensum, quem ha- buit Princeps tempore editionis le- gis, quando scilicet lex est obscura vel erratur in eius intellectu.

Similiter resolvere nihil aliud est quam ambiguitatem explicare, seu enodare; unde legis obscuritas appellatur nodosa, idest involuta.

Idem decidere cum proprie idem sit ac abscindere, seu succidere per translationem significat rem dubiam

(1) Et sicuti sol non solum ipse lucet, verum etiam stellis impertitur lumen; quo et coelum ornant et illuminant universum oibem; sic Summum Pontificem non suis decretis tantummodo Ecclesiam per seipsum docere et moderari; verum etiam ita Cardinales sua tum auctoritate fulcire; tum potestate auger* at sociatis laboribus facile omnes difnculta- tum nodos dissolvant.

(2) Similitudo, qua Iurisconsulti utuntur ad exprimendam declarationis naturam, rem confirmat nostram. Eiusmodi similitudinem deducant a nucleo, qui in nuce clauditur, ea- que confracta enucleatur. Enucleare eigo est quasi nucleum alicuius rei eruere: et quia ttlex cum explicatur, eius perplexitas et dubietas instar nucis frangitur, enulceari dieitur.