530 Matrimonii

Nihilominus Canonista eiusmodi gravem difficultatem supe-

rare curavit ex eo quod si impotentia fuerit naturalis, antece-

dens et perpetua quoad individuum, non debeat reintegran

primum matrimonium, iuxta textum in cap. Fraternitatis in

quo haec ait Glossa: « Si prior vir non possit eam cognoscere

«c sine gravi periculo, quoad non sit reddenda primo viro, licet

<c ex post facto', per consuetudinem secundi viri reddita sit

« apta priori; quod bene potest concedi, quia non fuit matrimo

« nium inter eos ».

Item in c. 4, qu. i, caus. 32, in quo canone fit distinctio

inter impedimentum quod oriatur ex maleficio, quod vinci

possit, et impedimentum relativum naturale quod vinci non

possit, de quo secundo impedimento sic canon statuit : « Quod

« si forte sanari non potuerint separari valebunt: sed post-

« quam alias nuptias expetierint, illis in carne viventibus, qui-

« bus iuncti fuerant prioribus, quos reliquerant, etiamsi possi-

« bilitas concubendi eis reddita fuerit, reconcilian nequibunt ».

Quod si Carmela deinde evaserit habilis cum Michaele,

non illico concludi posse, inquit Canonista, primum matri-

monium non fuisse nullum : namque licet medici mulierem

dixerint impotentem cum quovis, in quo decepti sunt; verum

tamen dixisse quoad relativam saltem et perpetuam impo-

tentiam cum Ludovico: impotentiam autem relativam et per-

petuam matrimonium dirimere, argumento ex cap. cit. Fra-

ternitatis, de frigidis, in quo Innocentius III ad similem casum

respondit, mulierem redire debere ad primum virum, per haec

verba : Nos perspicaciter attendentes quod impedimentum non erat perpetuum, quod praeter divinum miraculum per opus humanum absque corporali periailo potuit removeri; sententiam divortii (idest nullitatis primi matrimonii) per errorem licet

probabilem novimus esse prolatam, cum pateat ex post facto, quod ipsa cognoscibilis erat illi, cuius simili commiscetur. Idest vir secundus similis erat primo viro : quare si dissimilis fuis-

set aetate, robore aliisque, primum matrimonium reintegran-

dum haud esset.