530 LITTERAE

intellectae, ruinam minitantur, consectaria subinde prodire conspicimus, qua ratione animi moerores, quibus obruimur, et mentis timores, quibus urgemur, verbis expromere possumus ?

Ceterum • magna Nos consolatione recreatos persentimus, dum illum ipsum Gallicum populum, quo magis derelictus, immo potius hostiliter im- petitus cernitur, amorem ac zelum erga S. Sedem duplicare conspicimus.

Saepe numero intimo Religionis sensu, ac sincero in Patriam amore permoti Viri praeclarissimi, Oratores Legati omnium Ordinum civilis So- cietatis huc ad Nos ex Gallia sponte accurrerunt, gravibus continuisque Ecclesiae necessitatibus subvenire gestientes, et Christianae Sapientiae do- cumenta consiliaque a Nobis efflagitare cupientes, ut tuto confidere possent, sese ab Eius praeceptionibus, qui omnium Orthodoxorum Caput est, in pu- blicis horum temporum calamitatibus constitutos, nunquam vel hilum reces- suros. Et Nos vicissim filiis nostris sive voce, sive scripto, apertissime suggessimus, quid ab suo ipsorum Patre exposcere iure possent. Neque vero illos ad animum despondendum adduximus ; imo potius, ut in Catholicae Fidei suaeque Patriae defensionem amorem nisusque ingeminarent, vehe- menter hortati sumus : quae quidem duo praecipua hominis officia eiusmodi sunt, ut ab iis, dum vivit, sese subducere possit nemo.

Hodieque vero etiam, Nos opportunum, imo necessarium existimamus vocem denuo extollere, instantius exhortandi causa, haud quidem Catho- licos tantummodo, sed et omnes Gallos cives honestos ac sensatos, ut omnium politicarum dissensionum germen eradicare et ab se longe expel- lere studeant, quo vires omnes ad Patriae pacem stabiliendam unice con* ferre possint. Huius pacis pretium omnes agnoscunt : hanc in dies magis omnes summis votis expetunt, exposcunt. Nos vero, qui eam omnium ma- xime exoptamus, quoniam illius in terris personam gerimus, qui Deus pacis est, Nos, inquam, per hasce Literas, omnes quotquot istic sunt, honestos probosque cives, et generoso corde praeditos, compellamus ad Nos obse- cundandos, ut eadem stabilis ac fecunda reddatur.

In primis uti commune principium et fundamentum orationis, veri- tatem satis notam assumamus ; cui quique sanae mentis homines profecto adstipulantur, quamque elata voce omnium populorum historiae proclamant : nimirum Religionem, et quidem solam Religionem, sociale vinculum sta- tuere posse v^rae ac perfectae paci, in quavis natione super solidis funda- mentis stabiliendae conservandaeque sufficere.

Si quando aliquot familiae, quin domesticae Societatis iuribus offi- ciisque nuncium remittant, ipsa natura duce, ita sese forte coniungerent, ut alterius amplioris Societatis, quae civilis Societas nuncupatur, se mem- bra constituant, earum procul dubio scopus ac finis est, non modo admi- nicula quaerere quibus, ad materiale ipsarum bonum consequendum perve- niri possit ; sed praesertim bonum maximum curare, quod est moralis civium perfectio. Secus enim societas isthaec cuivis animalium ratione carentium complexui, quorum universa vita in sensualium instinctuum satisfactione consistit, parum profecto .ante.celle.ret.

Praeterea sine huius moralis perfectionis provehendae studio, difficile