ASCULANA § 3 1

remittens asculanus Episcopus, suis litteris haec insuper ad- notabat: « Ex praemissis, quae actis processus, plus minusve explicite continentur omnia, duo consequi videntur. Primum: Angeli Bordoni cum Anna Campitelli matrimonium ex con- sensus defectu et clandestinitatis vitio laborare; illud propter iocum: hoc propter alterius testis absentiam: siquidem abesse -testis dicendus est, vel neutiquam testis esse, qui rem testi- monii nullo modo percipit. Hinc aut constat matrimonium non fuisse ratum, aut saltem non constat fuisse. Alterum: neque de illius consummatione constare; quin etiam facile prorsus persuaden, haud fuisse consummatum : moralem cer- titudinem, si quid opinor, parere ratus sum adiuncta faci- lioris universa, quae recensui, comitantia, anteriora, subse- quentia. Cui profecto certitudini ac persuasioni nequaquam obest, quod aliquot in testium inductorum responsis varie- tates reperiantur: neque enim istae rei substantiam attin- gunt, nec fidem iuratae eorum sinceritati derogant, utpote interlapso tam longo tempori imputandae. Quare iudex, per me ad processum instituendum deputatus, ac matrimonii vindex officiosus ab exigenda iudicialiter foeminei corporis inspectione abstinuerunt, rati, haud necessariam esse certi- tudinis physicae additionem ex integritate comparandae ; eo vel maxime, quia mulier, a iudice ipso, extra iudicii or- dinem, prudenti eademque instanti interrogatione requisita, voluntatem patefecit prorsus aversam: quod si pudori tri- buitur moralem illam certitudinem roborat; si conscientiae defiorationis, quam forte ab alio viro in tanta morum de- pravatane passa fuerit, nequaquam infirmât.

At vero ista quorsum scripserim? Numquid eo, ut S, Con- gregationis iudicium anteverterem? Minime plane gentium! Transmisso, ut debui, processu, causam totam apud S. Or- dinem perquam libentissime depono, paratus sententiam, quamcumque protulerit, summa cum reverentia excipere, measque omnes opinationes eidem, uti admodum profecto iustae ac sapienti, ex animo submittere. Consilium fuit in primis, pro reliquo munere meo, resultantia ex processu ex -