532 ANNECIEN.

Quoad testes a coniugibus adductos, praeprimis defensor animadvertit; se credere haud posse ditissimis coniugibus T. . . . et 'M non complures fuisse famulos, do- mesticos, familiares, qui per diuturnum illud septem anno- rum spatium, quo coniuges um, simul cohabitarant, viderunt intimam eorum conversionem, colloquia suis ipsi auribus audierunt et ob oculos habuerunt, fortasse peractae matri- monii consummationis indicia et argumenta. Iam vero inter phalangem testium ab utraque parte inductorum, ne unus quidem ex famulis, domesticis, familiaribus atque vicinis recensetur. Testes huiusmodi generis erant omnino citandi, saltem ex officio a Iudice. Nec obiici potest, prosequitur ora- tor, adductos testes septimae manus esse fide dignos. Com- pertum namque est confessionem coniugum cum iuramento septimae manus propinquorum vel vicinorum bonae famae, si propinqui defuerint, requiri quidem Sánchez De matrim, lib. 7disput. 108 j, n. 7 « ut cautiori diligentia adhibita dissolutio matrimonii fiat; quae res maximi momenti est». At confessio coniugum etsi septimae manus iuramento ful- ciatur, probationem proprie dictam minime constituit. Imo eam iam perfectam praesupponit, sive aspectu corporis mu- lieris, sive, ut aiunt, coarctata, sive impotentia coeundi, sive aliis factis inter propinquos et vicinos , tempore non suspecto evulgatis. Reque vera si iuramento coniugum et testimonio propinquorum vel vicinorum iurantium in fide coniugum iudices contenti forent, actum esset de matrimo- niis omnibus. Profecto nullo in negotio, iudex fidem adii- cere solet confessionibus atque iuramentis interesse haben- tium, etsi agmina testium inducant, qui ipsos omnimoda fide dignos proclament.

Adiungendum insuper est, prosequitur orator, coniugum confessionem ex eo nutare, quod non omnes septimae manus testes omnimodam coniugibus fidem adiiciunt; nec non ex eo quod coniuges veritati haud se studere manifesto ostendunt, dum alter affirmat quod alter negat, consummationis prae- sertim tentamina, qua de re decipi haud facile possunt.