LITTERAE APOSTOLICAE 533

una cum inferioribus animarum pastoribus multitudo adesset, quae adesse Pontifici maximo sacrificanti non potuisset. Quae quidem consecratorum munerum pars communi sermone fermentum appel- lata ob banc caussam censetur, quod sicut modicum fermentum totam, cui iniicitur, farinae massam conglutinat atque attollit; i ta mystico illo quasi fermento populus Urbanus universus in unum veluti corpus coalesceret, ut singuli se cum Pontifice maximo fide et caritate coniunctos, et sacrificii, quod ille faceret, participes esse sentirent (1).

Quod si mutata hodie consuetudine, nequaquam singulis diebus festis coram multitudine Episcopi sacrum faciunt, facere tamen pro populo necesse est. Revera Patres Tridentini, qui hoc ofiicium ex praecepto divino repetunt (2), cum deinceps (3) iubent Episcopos curare ut omnes Presbyteri' u saltem diebus Dominicis et festis so- » lemnibus, si autem curam habuerint animarum , tam frequenter » ut suo muneri satisfaciant Missas celebrent », eos profecto tacite monuerunt, ne officio iusto ac debito, quod ab inferioribus anima- rum pastoribus exigèrent, ipsi deessent. Quapropter in Concilio Pro- vinciali Mediolanensi I, cui maxime proposita erat decretorum Tri- dentinorum promulgatio, praesentibus et suffragia ferentibus iis ipsis Episcopis, qui paulo ante ad sedes suas Tridento re verte- rant (4), constitutum est: u Cum Pontifices, ut inquit Apostolus, » ex hominibus assumpti pro hominibus constituantur in iis quae » sunt ad Deum, ut offerant dona et sacrificia pro peccatis , Epi- 7> scopus Dominicis et aliis festis diebus, nisi iure impediatur, Missam » celebret (5) ».

Qunpropter mirum videri non debet, si Theologiae moralis et iuris pontificii doctorum una fere sententia est, officium celebrandi Missam pro populo maiore ratione ad Episcopos, quam ad Parochos pertinere. Omnium loco sit s. Alphonsi De Ligorio, Ecclesiae Do- ctoris, auctoritas: « Si autem Parochi, et omnes quibus cura ani- » marum commissa est, tenentur in Dominicis et festis de praece- » pto Missam celebrare et applicare pro populo, tanto magis ad id » tenentur Episcopi tamquam principaliores animarum pastores (6) ».

(1) Cfr. B. Ios. M. Thomasii Card. Opuse. VI in edit. Rom. Omnium Opp. Tom. VII pag. 51 seqq. Cfr. etiam Au- gustini Orsi Card.Hist. Eccl.Lib. XXXI, n. 58.

(2) Sess. XXIII, De Beform. c. 1.

(3) Ead. Sess. c. 14. (4) Cfr. Orationem a S. Carolo Bor-

romeo habitam. (b) T i t . de frequenti divini Sa-

crificii oblatione. (6) Theol. Moral. Lib. VI. num. 326.