542 Ex S. C. Concilii

rent ibus puellae vocatam, criminis existent iam admi- sisse.

Ad secundum caput g radum faciens a i t : iuxta Van Espen p. 2 cap. 4 n. 7 ma t r imon ium h a u d perficitur nisi per consensum de praesenti . Ast cum puella ante Vica- r ium Capi tularem sisteret haud intellexit mat r imonium perficere, quia nesciebat etiam, ut fassa est, verbis, quae protulit , ma t r imonium fieri posse. Ergo mat r imonium non existit quia consensus deest de praesenti \

Obiici neque posse, dixit orator, mulieris errorem haud nocuisse canonicae ver i ta t i ; n a m si error quemlibet con- t r ac tum nu l lum reddit, a fortiori i r r i tum facit matr imo- nium, in quo absolute consensus de praesenti requir i tur . Er ran t i s enim nul lum esse consensum leg. 8 Cod. de iuris et f acti ignorantia t rad i tur - ib i : Ipsius non accessit iu- dicium cum errantis voluntas nulla est. Cui concinunt lex 9, Cod. eod.; lex 15 ff. de iurisd. Richer de iurisprud. lib. l, cap. 12, § 711; Cosci de separatione tori lib. 1, cap. 7, n. 2. Pa r i t e r quin subsumeretur in puella haud praesumi posse ignorant iam in re sacramentali , triplici modo re- spondit Orator : 1.° etenim ait, puella haud sponte sua errorem allegavit, sed zelo defensoris vinculi adacta fuit, ut veri tas re rum ac ta rum erumperet . 2.° Nil mi rum esse, s i puella decimum q u a r t u m a n n u m nondum egressa in

1 Causa igitur efficiens et perficiens matrimonium est mutuus contrahen- tium consensus, ut sicuti sponsalia de futuro contrahuntur solo consensu in nuptias futuras, ita matrimonium per consensum de praesenti in nuptias perficiatur iuxta regulam iuris Nuptias non concubitus sed consensus facit, (leg. Nuptias, ff. De regulis iuris). Unde Pontifex, in cap. 23, De Sponsa- libus, tamquam indubitatum suae resolutionis fundamentum assumit, quop sufficiat ad matrimonium solus consensus illorum de quorum quarumque coniunctionem agitur. Quod Eugenius IV in Decreto pro Armenis dicit: Causa efficiens matrimonii regulariter est mutuus consensus per verba de praesenti expressus. Nullatenus sic intelligendum quasi aliquando alia esset causa efficiens matrimonii quam mutuus consensus, sed quod is consensus non semper sit exprimendus per verba: ideoque vocula regulariter non refertur ad mutuum consensum, sed refertur ad consensum per verba de praesenti expressum.