ROMANA 543

obstringi parochus superior dicendus esse v ide tur ; v im non habet in omnibus et singulis casibus; nam mul ta incumbunt subal ternis , quibus non obl igantur superiores. « Oportet , a i t « divus Thomas 1. 2. q. 9 5 , 1 quod lex ad mul t a respiciat « et secundum personas et secundum negotia et secundum « tempora . » Decreti finis hic e s t , ut populo aliquis s i t , qui pro eo sacrificium offerat, ad quod sacrum ius habet , ceu sacrum est debitum ill ius qui spir i tual i ter populum gu- berna t . Ast , quum decreta ss. Congregat ionum solummodo obligent parochos, Episcopi v identur exempt i : nam inclusio unius est exclusio alterius.

Notandum insuper est, praefatum Trident ini decretum, nedum praecipere parochis missae celebrationem pro populo, sed et iam praedicationem et sacramentorum admin is t ra t io - nem. Sicuti ad haec Episcopi non creduntur obligati , quo- niam sciunt id fieri a parochis , eadem rat ione dici potest eos non obstringi ad missae applicationem, quam a parochis l i tar i pernoscunt . Nosque magis confirmat in sentent ia nos t ra s i lentium Benedicti X I V in Constit. Cum semper oblatas, in qua ne verbum quidem de Episcopis fecit, dum in clariorem poneret lucem hoc onus pro gerentibus an imarum curam. Idem dici potest de Encyclica P i i IX , quem latere nequibant nec quaestiones, neque dubia quoad hoc punctum; a t t amen silen- t ium servavi t . Ex quibus omnibus argui t consultor colligi posse, Episcopos non tener i , ceu parochi, ad applicationem missae pro populo, neque ex generali decreto, neque ex P o n - tificum Cons t i tu t ion ibus , neque ex resolutionibus ss. Con- gregat ionum .

Ve rumtamen Episcopi dici ne poterunt soluti ab omni one- re , a i t i l le? Minime sane; quia praeceptum divinum per Apo- stolum publicatum Omnis pontifex a Tridentino confirma- tum et a l i t ter is Apostolicis declaratum, praecipue obstr ingi t e t iam Episcopos; qui a culpa lethali eximi nequirent si non l i t a ren t missam pro populo. Et non tenentur u t i parochi ; sed ex lege generali t enentur ut curatores a n i m a r u m ; quo sensu comprehenduntur in Trident ino; sicuti resolvit s. C.