HISPANIARUM ETC. §79

marinas negant, sive agatur de iurisdictione ordinaria episco- pali, sive de iurisdictione castrensi, pro qua hi Episcopi sunt semper subdelegati, a Capellano maiori qui Patriarcha India- rum esse solet.

Patet igitur controversiam totam versari circa iurisdictiones quasdam privilegiatas, quae iuris communis tramites minime sequuntur; quapropter oportet imprimis huiusmodi privilegia attente perscrutari, ut sic determinari possit quid iuris tenen- dum virtute uniuscuiusque concessionis. Et sub hoc respectu tria potissimum, ait Cousultor, consideranda veniunt : scilicet 1. Iurisdictio ordinaria sed privilegiata in regionibus ultrama- rinis Hispaniae a Gregorio XIII creata- 2. Iurisdictio castrensis pro universis eiusdem regni militibus. 3. Iurisdictio Rotae ma- tritensis.

Iurisdictio ultramarina privilegiata. A. D. 1578. Grego- rius XIII Bullam « Exposcit debitum » dedit, ad instantiam Phi- lippi II regis catholici pro regionibus Hispaniae ultramarinis. Exponi fecerat rex quod « in partibus civitatum, terrarum, lo- corum et oppidorum ac dominiorum Indiarum, terrae firmae et insularum maris Oceani, ob locorum a romana Curia di- stantiam, difficile admodum rescripta apostolica haberi qui ve- rini, ac propterea appellationes, quae a quibusvis sententiis in causis tam criminalibus, quam civilibus et aliis quibuscumque forum ecclesiasticum concernentibus pro tempore latis, interpo- n u n t ^ , difficulter admodum recipi et admitti possunt, ac pro- pterea incolarum praedictorum dispendiis, quae ex litium lon- gitudine proveniunt, valde consultum fore, si duae sententiae pro tempore latae, rem iudicatam facerent, et ab Ulis amplius non liceret appellare ». Huic regis petitioni pergit Pontifex, prae- missis solitis a censuris absolutionibus, satisfacere modo se- quenti : - « Volumus et apostolica auctoritate decernimus quod in omnibus regnis, Terris et Dominas Indiarum, et Terrae firmae et Insularum Maris Oceani, et in aliis quomodocumque et qualitercumque nuncupat is , dicto Philippo Regi , mediate vel immediate subiectis, quandocumque in causis tam crimina- libus, quam aliis quibuscumque forum ecclesiasticum concer- nentibus, a sententiis pro tempore latis appellari contigerit, si. prima sententia ab Episcopo lata fuerit, ad Metropolitam, si vero ab ipso Metropolita, ad suffraganeum Ordinarium vicinio- rem, appellatio interponatur: cuius sententia, si primae con-