APPENDIX V. 579

venundatam vel in Americam translatant, vel in maritino itinere, ut saepe fit, obiisse : certa autem de ea nullum unquam nuntium habiturum. Se autem enixe postulare ut alia sibi detur uxor, tanquam per divortium a prima disiuncto. - Quartus casus est servi cuiusdam iam matrimonio ante servitutem vinculati, sed servitute super-

veniente, ita ab uxore prima disiuncti, ut nulla unquam spes affulgeat suam uxo-

rem possidendi. Enixe autem postulare ut alia detur uxor, vel tanquam a prima

divortio facto, vel quia, ut asserit, a Deo gentilibus saltem, in gravioribus ca-

sibus, plures uxores etiam simultanee possidere permissum est; sibi autem a for- tiori permittendum, qui, priore amissa, aliam in eius loco habere postulat. - Quintus casus est servi cuiusdam uxorem petentis, quique interrogatus circa

mores suae gentis, respondet : in suis regionibus mulierem, adhuc puerulam viro a parentibus desponderi; in parentum potestate usque ad pubertatem custodiri: tum sponso traditur; sed hoc non impedit quominus vir plures hoc modo receptas uxores habeat; in moribus autem esse, si viro libuerit, quod mulier dimitti possit ; si autem ipsa sponte discedere velit, consentiente viro*, ad alium transit ; vel etiam viro invito, coram arbitris re pertractata et impensis pro tali muliere habenda a viro exactis, restitutis, ad alias nuptias convolat ; et hoc iure factum indicatur, • tanquam de quocumque contractu. Se hoc modo mulieres possedisse, a quibus nunc servitute divisus, aliam dari quaerit. - Sextus casus est mulieris cuiusdam in servitutem

redactae, quae viro in matrimonium iungi vult : dicit se iampridem ante servitutem

cum viro fuisse, sed ignorare num fuerit legitima uxor; cum pluribus enim, asse-

rit, aliis uxoribus in eadem domo sub uno viro vixisse, nec bene scire si tamquam

•uxor, vel ul concubina haberetur. Enixe autem postulare ut viro tradatur in ma-

trimonium. - Septimus casus est mulieris gentilis quae a legitimo viro ita fuit

servitute distracta, ut nunquam spes affulgeat cum illo posse coniungi. Dominus

autem volens eam in matrimonio cum alio coniungi, quaerit num id liceat tam-

quam divortio a primo viro facto ita, ut in quarto casu.

Quibus casibus rite mátureque perpensis, ita de illis Emi Patres iudicandum

-censuerunt. Quum in primo, secundo, quinto et sexto casu serio dubitari possit

connubia, de quibus ibidem agitur non vera fuisse matrimonia, sed iuxta exposita,

ct , nisi meliores notitiae haberi possint, contubernia tantummodo ex libidine cum

mulieribus inita, abhorrere ab aequitate existimarunt, infelices illos paganos ad

perpetuum coelibatum adigi, eoque privari concupiscentiae remedio quod iure

naturali iisdem datum est, praesertim cum agatur de matrimoniis infidelium quae,

c u m non sint Sacramenta, non eodem profecto gaudent favore quo christiana gau-

dere constat. Itaque in praedictis casibus, primo scilicet, secundo, quinto et sexto

Emi PP. responderunt, dominos christianos permissivo modo se habere opor-

tere, adeoque non debere mancipia sua impedire quominus matrimonio se iungant;

h o c tamen circa secundum et circa sextum adiecto modo. Circa secundum, cum

ibidem duo haec simul narrata sint: 1. omnes mulieres ea conditione viris adiungi

Ait, quandocumque libuerit, dimitti possint; 2. inter illas unam prae ceteris ante- ierri consuevisse: decreverunt Emi PP. praedictum responsum eatenus locum ha-

bere, quatenus omnino constet eam quoque, quae ceteris praefertur, eadem condi-

cione fuisse in conturbernium admissam. Quod vero attinet ad sextum, licet dubium

¡matrimonia Gallarum, utpote secundum patrias leges dissolubilia, saltem

«ex parte viri, minime valere, ac proinde esse renovanda si coniuges