HISPANIARUM ETC. 581

ad scopum nostrum non spectantibus, clausulis, quae facultates tribuunt pro foro interno, et privilegia quam plurima, pro va- riis exercitus et illorum qui huic inserviunt exigentiis. Consti- tutio Clementis sic sonat. « Clemens P. XII ad futuram rei memoriam. - Quoniam in exercitibus charissimi in Christo filii Nostri Philippi Hispaniarum Regis catholici, multa saepe con- tingere possunt in quibus, pro recta Sacramentorum admini- stratione salubrique directione et cura animarum, illorum qui in castris degunt et versantur, nec non pro cognoscendis et de- cidendis inter eos, causis et controversiis ad forum ecclesiasti- cum pertinentibus opera et industria unius seu plurium perso- narum ecclesiasticarum opus sit; propterea quod, non facile, -ad proprios parochos, et locorum Ordinarios, aut ad Nos et Sedem Apostolicam recursus haberi potest: idcirco Nos, sup- plicationibus ipsius Regis nomine Nobis super hoc humiliter porrectis inclinati, Capellano Maiori exercituum huiusmodi ab eodem Philippo Rege, pro tempore deputato, infrascriptas fa- cultates per se vel alium, seu alios sacerdotes probos et ido- neos, per ipsum Capellanum Maiorem praevio diligenti ac ri- goroso examine repertos ac approbatos (quatenus ab aliquo suo Ordinario approbati non essent), et ab eodem Capellano Maiore subdelegandos, erga milites aliasque utriusque sexus personas ad dictos exercitus (comprehensis etiam copiis auxi- liaribus) quomodolibet spectantes, tantum exercendos ». - Enu- merantur deinde per XII paragraphos facultates et privilegia, usque ad XIII, in quo de foro sermo fit his verbis - « Praete- rea, eidem Capellano maiori per se pariter, vel per alium seu alios, ab eo subdelegandos probos et idoneos sacerdotes, in foro ecclesiastico versatos, iuxta attestationem et informationem ab eorum Ordinario, aliisve personis fide dignis, per ipsum Capel- lanum Maiorem desuper exquirendam, omnem et quamcumque iurisdictionem ecclesiasticam exercendi in eos, qui in exerciti- bus praedictis pro Sacramentorum administratione, nec non spirituali animarum cura et directione pro tempore inserviant, sive clerici \ Q \ presbyteri saeculares, sive quorumvis etiam Men- dicantium Ordinum Regulares fuerint, ac si quoad clericos sae- culares eorum VERI PRAESULES ET PASTORES, ad Regulares vero illorum Superiores generales essent. Omnesque causas eccle- siasticas, profanas, civiles, criminales et mixtas inter seu contra praedictas aliquas personas in exercitibus praedictis commo-