590 HISPANIARUM ETC.

Auditorem Ecciîii Nuntii, in prima instantia si castrenses fue- rint, in sensu stricto, exempti, seu S. Sedi immediate subiecti. Sed hoc non potuit esse; cum exempti speciali modo fuerint et iudicium in prima instantia Vicario generali castrensi et eius subdelegatis datum fuerit, Auditori relictum fuit tantum iudicium in secunda et in gradu appellationis, quod ad Rotam transivit vi Constitutionis Clementis XIV. In fine demum Rota non ad- mittit commoda allegata, distantiam et dispendia maiora, cum in causis civilibus laicorum, constanter fiunt appellationes ad tribunal supremum peninsulae.

Censura et Votum Consultoris. Expositis nunc ab utraque parte rationibus allegatis, nunc venimus ad iudicium super va- lorem respectivum; et in ipso limine fateor sententiam quae transmarinis favet, mihi magis arridere. Argute argumentantur qui actionem Rotae defendunt; nimis argute forsitan, quin ta- men omnino convincant. Rationes subtiliores technicis, ut ita dicam, iuris innixae nulli fere causae desunt; sed quantumvis subtiles et numerosae sint cadunt prorsus quoties ipsis contra- rium opponatur factum certum, indubitatum et incontestatum, quod ipsa sua natura, ex adverso praetensa retundit et destruit. Tale autem factum in casu praesenti est saepe citata Constitu- tio « Exposcit », quae pro appellationibus in transmarinis Hispa- niae regionibus, novum modum et ordinem procedendi intro- duxit non tantum, sed sub poena nullitatis actorum omnium in causis, quae hunc non servant ¡ordinem, imposuit. Audian- tur verba Pontificis : « in causis tamen criminalibus quam aliis QUIBUSCUMQUE forum ecclesiasticum ^concernentibus » - et de- inde - « Decernentes omnia et singula ALIAS QUAM PRAEMITTATUR intentata iudicia, nullius prorsus roboris vel momenti fore, et quascumque deinceps, modo praedicto non servato, INTERPOSI- TAS vel interponendas APPELLATIONES, nullas, irritas ac inanes existere » - et ulterius, quod sedulo notandum - « per quoscum- que iudices et commissarios, quavis AUCTORITATE fulgentes, etiam Ordinarios et Causarum PALATII APOSTOLICI auditores, sublata eis et eorum cuilibet, quavis ALITER iudicandi facultate, iudi- cari debere, irritum quoque et inane, si secus etc. ». Norma autem in iudiciis his transmarinis praescripta, est ut duplex sententia rem iudicatam faceret, quae utraque in locis ipsis ul- tramarinis reddi debet, facta appellatione ad Metropolitam in causa Ordinarii, ad Ordinarium viciniorem si de Metropolitae