598 FAVENTINA

est metus quam simplex reverentia, quae ex se non inducit metum alicuius mali, sed inducit tantummodo quamdam eru- bescentiam. Metum levem non tollere voluntarium, nec mi- nuere ex noto iuris principio patet : « Vani timoris iusta excusatio non est. » Imo neque per metum gravem volun- tarium absolute tollitur, si casum particularem excipias, quo ita sit gravis, ut mentem de suo statu deiiciat; quia non tollitur neque intellectus cognitio, neque voluntatis propen- sio, quamvis haec minuatur. Ideo S. D. Bonaventura aiebat: coacta voluntas, voluntas est. Hoc manifeste evincitur ex- emplo mercatoris proiicientis merces in mare, quod profe- cto non ageret, si ea sibi absque vitae periculo servare posset; in illis tamen circumstantiis id voluntate facit. Un- de S. Augustinus Lib. de Spiritu et Litt. Ç. 31 dicit: « Si subtilius advertamus etiam quod quisque invitus facere di- citur, si facit voluntate facit. Hinc a quacumque causa pro- veniat metus per se non impedit quominus actus ex illo eli- citus sit simpliciter voluntarius. Ita Theologi et Canonistae communiter docent.

Quibus praenotatis, factum Teresiae Minzolini paulisper perpendendum est. Ipsa, uti ex processu eruitur, vix initis nuptiis cum Nicolao Vaccari, patria ac domo paterna reli- cta, in novam Regionem se confert, nempe Portum maio- rem, sponte in domum viri sui ascendit, ibique per mensem circiter cum eo cohabitans, coniugalis vitae officiis operam dedit. Morbi tamen curandi causa in domum paternam re- diit, ubi quindecim dierum spatio convaluit, et iterum ad sponsum remeavit. Quis sanae mentis homo haec conside- rans, non statim sibi suaderet pleno electionis consensu, matrimonium de quo agitur initum fuisse ? Siquidem in ipso nullum motivum in contrarium suspicandi, neque in hac Teresiae agendi ratione ullum reperitur signum, quod in matrimoniis per vim, vel metum initis, ordinarie reperiri solent, nempe quod sponsa, expleta matrimoniali caerimo- nia, fugam arripuerit, vel in domum sponsi ascendere con- tempserit, vel denique coniugale debitum viro suo reddere