ARTICULUS IV.

Quae sit causa obstinationis diaboli in malo ?

Quarto quaeritur, Quae sit causa obstinationis ejus in malo ?

Et videtur, quod haec non, sit in Deo.

1. Dionysius in libro de Divinis nomi-nibus: " Optimi est optima adducere . " Sed obstinatio in malo de pessimis est. Ergo optimum non conducit ad eam: optimum autem est Deus: ergo Deus non conducit ad ipsam..

2. Adhuc, Augustinus: " Sapientis non est facere aliquid, quo opus suum fiat deterius: " sapiens autem est Deus: ergo non facit aliquid quo opus suum fiat deterius: sed per obstinationem in malo opus fit pessimum: ergo hanc non facit Deus.

3. Adhuc, In naturis sic est, quod causa efficiens alicujus secundum esse, confirmata et corroborata est causa confirmationis in illo et immobilitatis: sicut aequalitas humorum facit sanitatem, et eadem corroborata facit immobilitatem et confirmationem sanitatis: ergo in spiritualibus videtur debere similiter esse: sed in daemone voluntas peccati fuit causa peccati: ergo eadem corroborata est cansa obstinationis in peccato. Contra:

1. Anselmus in libro de Casu diaboli dicit: " Illi Angeli qui maluerunt illud plus quod Deus illis nondum dare volebat, quam stare in justitia in qua facti erant, eadem justitia judicante, et illud propter quod illam contempserunt, nequaquam obtinuerunt, et quod tenebant bonum, amiserunt. Sic ergo distincti sunt Angeli, ut adhaerentes justitiae nullum bonum velle possint, quo non gaudeant, et deserentes illam, nullum bonum velle queant, quo non careant. " Ex hoc videtur, quod justitia Dei causa est obstinationis.

2. Adhuc, Prosper in libro de Contemplativa vita: " Illi Angeli qui se contra, Creatorem suum typo superbiae lethales hostiliter extulerunt, de superna caeli regione projecti sunt: quos divina sententia eo judicio condemnavit,

ut quia noluerunt perseverare cum. possent, nec velint reparari neque possint: siquidem, praevaricationis eorum fuit, quod irrevocabilis judicii animadversione percussi sunt. Et ad damnationem justissimam profecto pertinuit, quod facultatem redeundi ac voluntatem penitus amiserunt. " Ergo judicium Dei videtur esse causa obstinationis.

Solutio. Dicendum, quod obstinatio dupliciter consideratur, scilicet ut affectus immobilis ad malum: et sic procedit a voluntate diaboli indurata, nec timore paenarum retrahitur, nec pietate mollitur, sicut dicitur, Job, xli, 15: Cor ejus indurabitur tamquam lapis, et stringetur quasi malleatoris incus. Potest etiam considerari ut paena, scilicet secundum quod est non posse redire ad bonum, quod maxima paena est. Et hoc non potuit procedere, nisi a justo Dei judicio, secundum quod inflicta est: sicut omnis paena peccati inflicta a Dei judicio procedit.

Ad primum ergo dicendum, quod obstinatio secundum, quod est affectus immobilis in malo, non procedit ab optimo Deo, quia sic pessima est: sed secundum quod est paena peccati, sic resplendet in ea decor justitiae: et sic optima est.

Ad aliud dicendum, quod secundum quod paena est punitiva delicti, sapientis opus est, et non facit opus deterius, sed melius: quia iniquitas quae non punitur, turpis est, et punita decore justitiae resplendet: sicut dicit Ambrosius, quod " fur pulcher est in patibulo, et Judas sedet in inferno sicut gemma carbunculi in auro. "

Ad aliud dicendum, quod hoc procedit secundum quod obstinatio est in genere culpae, et est immobilis affectus in malo.

Ad id quod objicitur in contrarium, dicendum, quod et Anselmus et Prosper loquuntur de obstinatione, secundum quod est paena justissimo Dei judicio inflicta: justissimum enim est, quod Angelus qui deiformis intellectus erat, et nihil in se habuit quod inclinaret eum ad peccandum, sed propria electione spontanea elegit malum, in eo immobilis permaneret quod elegit Quod enim in hominibus est mors, ut dicit Damascenus, hoc est in Angelis casus. Unde sicut homo post mortem non potest reparari, ita nec Angelus post casum: tunc enim est tempus retributionis, non meriti.