Index generalis 637

Dubitari enim potest utrum iudex pro cognoscendis causis matrimo- nialibus delegari possit a Vicario Capitulari, dum ex Sententia nonnullo- rum DD. transeat in Vicarium Capitularem nudum iurisdictionis exerci- tium, iurisdictio vero maneat penes Capitulum, pag. 71.

Et re quidem vera Tridentinum Capitulo, in istorum sententia, non abstulisset nec immutavisset aut imminuisset devolutam ad Vicarium Capitularem iurisdictionem; sed solum praecepisset modum ea iurisdi- ctione utendi, vel eam exercendi per Vicarium a se electum, ibid.

Matrimonium manet ratum, dicique non potest consummatum fuisse, non obstante penetratione claustri, sine tamen seminum commixtione, quae si adfuerit, etiam in tenui quantitate, matrimonium consummatum reddit, ibid.

Maiores requiruntur probationes pro nullitate matrimonii decernenda per viam iustitiae, quam pro dispensationis gratia obtinenda ; itaque pro- bata difficilius est impedimentum impotentiae, ad nullum renunciandum ex iustitia matrimonium, quam evincere inconsummationem matrimonii ad gratiam dispensationis obtinendam, ibid.

Matrimonium haud consummatum fuisse evincitur ex coniugum et septimae manus iuramento, et ex experimento virginitatis; quae tamen probandi forma taxative sed demonstrative adhiberi solet ; ita ut alterutra omissa, ad dispensationem proceditur, quatenus tamen moraliter de incon- summatione constet, ibid.

Periculum apostasiae atque incontinentiae ex parte alicuius vel am- borum coniugum, animorum dissociatio absque reconciliationis spe, vali- dam exhibent causam ad matrimonii rati et non consummati dispensatio- nem concedendam, pag. 118.

Apostolica Sedes solet aliquando visitationem et corporis inspectionem in processu canonico remittere si aliunde moralis certitudo de inconsum- matione exurgat; ut puta,quando uterque coniux concorditer consummatio- nem negat, una cum iuramento septimae manus consanguineorum, aliisque concurrentibus adminiculis, argumentis et suppletivis probationibus, ibid.

Ad excludendam matrimonii consummationem moralis sufficit certi- tudo; nec requiritur taxative integram probationis formam a iure prae- scriptam, sed demonstrative ; ita ut ad dispensationem procedatur etiamsi aliquid omissum fuerit, dummodo moraliter de inconsummatione constet, ibid.

Requiritur nempe illa moralis certitudo quae virum prudentem, attentis circumstantiis, certum redderet de inconsummatione; ad quam adstruen- dam sufficit etiam coniugum confessio, septimae manus iuramento fir- mata, pag. 119.

Nemo in dubium revocare potest R. Pontificem de ordinaria potestate a matrimonio rato et non consummato dispensare posse, quoties iusta atque rationabilis adfuerit causa dispensationem suadens; quia suprema lex in dispensationibus concedendis animorum salus semper censetur et est, idid.

Apostolica Sedes, ex plenitudine suae potestatis, solet aliquando non- nulla in conficiendo canonico processu remittere, quae tamen rei substan- tiam non attingant, sed tantum extrinsecam formam; ita ut liceat verita- tem tuto investigare, atque reperire, pag. 145.