2. Ex verbis ipsius Capitis: Ita plerumque temporalium dominorum ac magistratuum: temporales autem domini sunt qui dominium civile vel supremum vel pheudale habent in determinatum territorium; ma- gistratus autem qui munia publica gerunt, quorum causa in populum iurisdictionem exercent; ut ex. gr. antiquitus gubernatores, Legati, De- legati; nunc autem Praetores, Prae- fecti, Ministri etc.

3. Ex verbis: viros et mulieres sub eorum iurisdictione degentes: Iurisdictio autem definitur. Facultas alicuius habentis publicam aucto- ritatem et eminentiam super alios ad eorum regimen, et gubernatio- nem. Est ergo potestas publica, non privata, qualis paterna est.

4. Adeo vero est publica, ut vi- ros et mulieres maxime divites, vel spem magnae haereditatis ha- bentes, non precibus aut timore tantum, sed minis et poenis adigant matrimonia contrahere cum iis, quos ipsi domini vel magistratus praescri- pserat.

At privatae personae viris et mu- lieribus maxime divitibus eiusmodi imponere non possunt; multo minus ad matrimonium contrahendum eos invitos compellere ; multoque e- tiam minus poenis et minis, et quod gravius est, cum personis quas ipsae praescripserint. Atque praetermittimus hos compellentes, et libertatem matrimonii violantes iterum vocari dominos et magi- stratus. Privatis profecto personis

239

eiusmodi sive facta sive vocabula nullo pacto competere possunt.

5. Quod evidentissime confirma- tur ex sequentibus verbis. Cum maxime nefarium sit, ab eis iniu- rias nasci a quibus iura expetan- tur. At iura vel condere vel dicere supremorum principum, et magi- stratuum est.

6. Quid vero quod in universo Capite nulla sit expressio quae ad privatas aliasque personas quae ma- gistratu vel principatu temporali careant, aptari possit? Etenim per- sonae designatae per subsequentia verba: omnibus cuiuscumque gra- dus, dignitatis et conditionis exi- stant aliae non sunt, quam illae de quibus Tridentini Patres in su- periori parte capitis loquuti sunt; sunt enim illae quae subditos suos vel quoscumque alios directe vel indirecte cogunt quominus libere matrimonia contrahant ; si subditos suos; ergo iurisdictionem et pote- statem habent, ergo esse non pos- sunt privatae personae. Neque quis vim faciat in vocabulo conditionis; etenim et principes, et magistratus erant, praesertim pheudalismo per- durante, et sunt diversae condi- tionis tum nomine, tum potestate, tum iurisdictionis diversitate: si au- tem vocabulum aliquod praeceden- tibus aptari et convenire potest, nulla ratio est qua ad alia aptetur de quibus in lege non est mentio.

Nullam autem difficultatem facit, imo sententiam nostram perbelle confirmat, quod in Tridentino Ca-