COLONIEN. 647

Coloniensium et Aquisgranensium, tacite vel ipsa forma dubii videtur insinuari, unice difficultatem moveri posse de valore illius delegationis. At ut constat ex cap. 16 X de regular. (III. 31): « Multa fieri prohibentur, quae si facta fuerint, obtinent roboris firmitatem. » Cfr. quoque Suarez, De legib. lib. V, cap. 25. Quod iuris principium etiam in hac quaestione practici est momenti. Nam non paucae recenseri possunt delegationes assistentiae in matrimonii celebratione, quae optimo iure tanquam illicitae re- probantur, sed invalidae non existunt. Ita v. g. in fol. p. 6 re- fertur responsio S. C. C. 15 Iun. 1586 « sufficere » ad validitatem matrimonii, cui alius sacerdos interfuit vigore licentiae a paro- cho proprio contrahentibus concessa adhibendi quemvis sacer- dotem ipsorum arbitrio electum. Itemque in causa Compost, s. Lucen., cum Vicarius generalis, remissis denuntiationibus, etiam facultatem dedisset cuicunque sacerdoti matrimonio illi assistendi, S. C. C. 19 Sept. 1744 rescripsit : « De validitate con- stare, renovato consensu ad cautelam. » Quae ultima verba evi- denter propter aliam difficultatem in eadem causa occurrentem fuerunt adiecta. Verum ex duobus illis scriptis nemo profecto inferre potest, S. C. C. vagam illam et indeterminatam licentiam cuilibet sacerdoti concessam approbasse, etiam ut licitam, recte enim scribit Feije, De impedim. et disp. matrim, n. 297 : « Va- lida est licentia, ut contrahatur coram quolibet, quem contra- hentes maluerint, sacerdote ; est tamen valde improbanda. » Ex altera parte denegata liceitate delegationis assistendi matrimonio, nequit concludi etiam invalidam esse delegationem. Quare S. C. C. in caus. Bosanen. 28 Nov. 1789 atque in caus. Turiton. 19 De- cembris 1795 coadiutorum quorundam sive proparochorum assi- stentiam declaravit illicitam, at validam, utpote factam vi illimi- tatae facultatis a parochis contra statuta dioecesana coadiuto- ribus datae. Inde efficitur pro more loquendi ipsius S. C. C. in duabus causis modo citatis distinctius dubium esse formandum sci.: An illa assistentia valida et licita sit in casu. Cui quaestioni saltem triplex poterit dari responsum: a) Negative ad utrumque. b) Affirmative ad primum, negative ad secundum, e) Affirmative ad utrumque vel cum additamento « iuxta modum ».

Praeterea probe notandum est, Rmum Archiepiscopum Co- loniensem non solum petere interpretationem legis Tridentinae capite « Tametsi » contentae, qua futuris detur forma negotiis, sed generalem iuris normam, quae, si contra validitatem praxis