264

Sess. XXV de Regularibus et Mo- nialibus Cap. V. « Bonifacii VIII » Constitutionem quae incipit: Pe- » riculoso, renovans Sancta Syno- » dus universis Episcopis sub ob- » testatione divina iudicii et inter- » minatione maledictionis aeternae •» praecipit, ut in omnibus mona- » steriis sibi subiectis ordinaria, in » aliis vero Sedis Apostolicae au- » ctoritate, clausuram Sanctimonia- » lium, ubi violata fuerit, diligenter » restitui, et ubi inviolata est, con- » servari maxime procurent, ino- » bedientes atque contradictores » per censuras ecclesiasticas alias- » que poenas quacumque appel- » latione postposita compescentes, » invocato etiam ad hoc, si opus » fuerit, auxilio brachii saecularis. » Quod auxilium ut praebeatur, » omnes christianos Principes hor- » tatur Sancta Synodus, et sub » excommunicationis poena ipso fa- » cto incurrenda omnibus magistra- » tibus saecularibus iniungit. »

Superius, pag. 237 , diximus eiusmodi censuram non in desue- tudinem abiisse, ut putarunt DeVar- ceno et Avanzini, sed ob temporum circumstantias vix observari posse. Neque ex eo quod magistratus ad eiusmodi ab Episcopo requisiti vel sese non praestent, vel praestare sese non possint, licitum erit in- ferre, Tridentinam legem tanquam in desuetudinem abiisse considerari debere. Etenim neque contemptus legum ecclesiastica! um consuetudi- nem inducit brevi temporis spatio ;

Quid inde ? Profecto id peragit non vi coactionis illatae, sed motivo suae conditionis vel circumstantia- rum; at ob haec nulla adest in Tridentino Capite excommunicatio; ergo principes temporales et ma- gistratus nullam incurrent excom- municationem , quamvis impedi- mentum appositum primo matri- monio, secundi esset causa, seu po- tius occasio, cum vera causa num- quam esse posset; etenim secundum matrimonium non profluit tanquam effectus ex dissolutione primi.

Quisque vero intelligit, ex Tri- dentino Capite prohiberi sub ex- communicatione coactionem ad ma- trimonium; quare si quis princeps saecularis vel magistratus quem- quam compellerent ad sponsalia ineunda nullam excommrnicatio- nem incurrerent.

Tum quisque intelligit hanc ex- communicationem incurri effectu secuto. Qua de causa quaecumque sint coactiones directae vel indi- rectae, physicae vel morales, ni matrimonium sequatur, nulla ex- communicatio incurritur, quia coa- cti onibus illis non obstantibus, nullius libertas in matrimonio con- trahendo violata fuit.

CAPUT VII.

Excommunicantur Magistratus sae- culares auxilium denegantes ad restituendam clausuram sancti- monialium.

Tridentinum Caput, quo eiusmo- di fertur excommunicatio ita legitur