650 LITTERAE ENCYCLICAE

quidem salvando, quosdam puniendo (1), s ed in hac etiam vita mortali, fidem scilicet ac sanctitatem impertiendo ; quibus illi virtutibus colere D e u m queant, uti par est, et ad sempiternam in caelo felicitatem contendere.

Cuiusmodi dedicatio s p e m quoque civitatibus affert rerum mel iorum, c u m vincula instaurare aut f irmius possit adstrin- gere, quae res publicas natura iungunt Deo. - Noviss imis hisce temporibus id m a x i m e actum, ut Eccles iam inter ac r e m civi- l em quasi m u r u s intersit. In constitutione atque administratione civitatum pro nihilo habetur sacri divinique iuris auctoritas, eo proposito ut c o m m u n i s vitae consuetudinem nulla vis religionis attingat. Quod huc ferme recidit, Christi fidem de medio tollere, ipsumque, si f ieri posset , terris exigere D e u m . Tanta insolentia elatis animis, quid mirum quod h u m a n a g e n s pleraque in e a m inciderit rerum perturbationem iisque iactetur fluctibus, qui metu et periculo v a c u u m sinant esse n e m i n e m ? Certissima in- columitati^ publicae f lrmamenta dilabi neces se est , religione posthabita. P o e n a s autem D e u s de perduell ibus iustas meritas- que sumpturus , tradidit e o s suae ipsorum libidini, ut serviant cupiditatibus ac s e s e ipsi nimia libertate conficiant.

Hinc vis illa maiorum quae iamdiu insident, quaeque ve- hementer postulant, ut unius auxi l ium exquiratur, cuius virtute depellantur. Quisnam autem ille s i t , praeter Iesum Christum Unigeni tum Dei? Neque enim aliud nomen est sub caelo da- tum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri (2). Ad illum ergo confugiendum, qui est via, veritas et vita. Erratum est : r edeundum in v iam : obductae ment ibus tenebrae : discutienda caligo luce veritatis: m o r s occupavit : apprehendenda vita. T u m denique licebit sanari tot vulnera , t u m ius o m n e in pristinae auctoritatis s p e m rev iresce t , et restituentur ornamenta pacis, atque exc ident gladii f luentque arma de manibus , c u m Christi imper ium o m n e s accipient l ibentes eique parebunt, atque omnis lingua confitebitur quia Dominus Iesus Christus in gloria est Dei Patris (3).

Cum Ecclesia per p r o x i m a originibus tempora caesareo iugo premeretur, conspecta subl ime adolescenti imperatori crux, ampl iss imae victoriae, quae m o x est consecuta, a u s p e x s imul

(1) S. Tom. i. c. (2) Act. IV, 12. (5) Phil. II, 11.